آسم (Asthma)

آسم یک‌ بیماری‌ مزمن‌ همراه‌ با حملات‌ مکرر خس‌خس‌ و تنگی‌ نفس‌ است. در این بیماری در آن مسیرهای هوایی بیمار ملتهب، تنگ و متورم شده و مقدار زیادی مخاط تولید می کند که نفس کشیدن را برای بیمار دشوار می کند. این‌ بیماری‌ در تمام‌ سنین‌ می‌تواند وجود داشته‌ باشد اما 50% از موارد، کودکان‌ زیر 10 سال‌ هستند. آسم‌ بیشتر در پسران‌ رخ‌ می‌دهد تا دختران‌، اما در آسمی‌ که‌ در سنین‌ بزرگسالی‌ آغاز می‌شود زنان‌ سهم‌ بیشتری‌ را به‌ خود اختصاص‌ می‌دهند.

تشخیص:

پس از گفتگو با پزشک خود در مورد علایم آسم و محرک‌های احتمالی آسم، پزشکتان معاینه جسمی، بررسی‌های آزمایشگاهی، و دیگر آزمون‌های احتمالی آسم را انجام خواهد داد. این کار به او امکان می‌دهد که درکی قطعی از مشکل تنفسی شما پیدا کرده و پایه‌ای برای طرح برنامه درمان آسم خواهد بود.
پزشک شما، برای تشخیص آسم، ممکن است از یک یا چند مورد از آزمایشات آسم که در زیر آمده است استفاده کند. این آزمایشات برای ارزیابی تنفس شما و کنترل تاثیر داروهای آسم استفاده می‌شوند.

  1. اسپیرومتری: یک آزمایش کارایی ریه (یا شش) است که میزان هوای بازدم شما را می‌سنجد. این آزمایش آسم وجود هرگونه انسداد در مجاری تنفسی را که ویژگی بارز آسم بوده و با دارو قابل درمان می‌باشد، تایید کرده و می‌تواند میزان نقص کارایی ریه را به دقت بسنجد. همچنین این آزمایش می‌تواند واکنش شما به داروهای آسم را بررسی کرده و برای بزرگسالان و کودکان بالاتر از 5 سال توصیه می‌شود.
  2. تست پیک فلومتری: یک ارزیابی شخصی که می‌توانید در منزل برای ارزیابی کارایی ریه انجام دهید. سرعت اوج جریان تنفس (PEFR) نشانه قابل اعتمادی از وجود هرگونه مشکل در کارایی مجاری تنفسی است. پزشک شما نحوه استفاده از دستگاه نشانگر اوج جریان را، که شامل یک نفس عمیق و دمیدن آن با تمام توان ممکن است، به شما توضیح می‌دهد. جریان اوج بالاترین سرعت جریان هوا است که می‌توانید از ریه خود خارج کنید. اگر این آزمایش به درستی انجام شود، کاهش مقیاس اوج جریان نشانگر وجود مانع در مجاری تنفسی است. اگرچه اوج جریان نسبت به تنفس‌سنجی رسمی برای کنترل عملکرد ریه از دقت کمتری برخوردار است، اما کنترل اوج جریان تنفس در منزل می‌تواند به شما در کنترل علایم آسم در منزل کمک کرده و شاخصی برای احتمال بروز حملات آسم باشد.
  3. پرتو X قفسه سینه: اگرچه این روش همیشه ضروری نیست، اما اگر این احتمال وجود داشته باشد که علایم در اثر بیماری دیگری مثل ذات‌الریه ایجاد شده باشد، پزشک از شما می‌خواهد که عکسبرداری پرتو X قفسه سینه انجام دهید. یا، اگر داروهای آسم شما به حد کافی موثر نبوده است، عکسبرداری پرتو X قفسه سینه می‌تواند مشکل را واضح‌تر کند.

تشخیص دقیق آسم

در تشخیص آسم، شاید پزشک شما از آزمایشات دیگر آسم، مثل تست چالش متاکولین استفاده کند. متاکولین ماده‌ای است که در صورت استنشاق، باعث می‌شود که در صورت وجود آسم، مجاری تنفسی دچار انقباض شده و تنگ شوند.
همه افراد به تمام آزمایشات آسم نیاز ندارند. به پزشکتان اعتماد کنید و اجازه دهید تصمیم بگیرد که کدام آزمایش‌ها برای شما مناسب است تا مطمئن شوید که بیماری دیگری ندارید. این روند می‌تواند به شما در جلوگیری از انجام آزمایشات اضافه که تاثیر چندانی بر تشخیص بیماری ندارند و فقط بر تعداد آزمایشات و هزینه آنها می‌افزایند، کمک کند. اگر هنوز هم به تشخیص آسم شک دارید، با پزشک خود مشورت کنید تا مطمئن شوید که نیاز به آزمایشات بیشتری دارید یا خیر. یا، به پزشک دیگری مراجعه کنید تا مطمئن شوید که آسم یا مشکل تنفسی شما به درستی تشخیص داده شده است. سپس، می‌توانید درمان مناسب آسم را آغاز کنید.
کنترل دوباره آسم به تشخیص دقیق و حمایت نیاز دارد. پس از تشخیص صحیح آسم، پزشک شما می‌تواند داروهای موثر آسم، از جمله افشانه استنشاقی آسم و استروئید‌های استنشاقی را برای شما تجویز کند که به کاهش مشکلات تنفسی شما و رفع علایم آسم کمک کند.

دلایل:

التهاب‌ و اسپاسم‌ ناشی‌ از آن‌ در مجاری‌ هوایی‌ ( نایژه ها و نایژک ها)، و به‌ دنبال‌ آن‌ ورم‌ مجاری‌ هوایی‌ و غلیظ‌ شدن‌ ترشحات‌ ریه (خلط‌). این‌ امر باعث‌ کاهش‌ یا بسته‌ شدن‌ راه‌ عبور هوا به‌ ریه‌ها می‌شود. عواملی‌ که‌ می‌توانند این‌ تغییرات‌ را ایجاد کنند عبارتند از:
  • مواد آلرژی‌زا مثل‌ گرده‌ گیاهان‌، گرد و غبار، شوره‌ بدن‌ حیوانات‌، کپک‌ها یا بعضی‌ از غذاها
  • عفونت‌های‌ ریوی‌ مثل‌ برونشیت
  • مواد آلاینده‌ موجود در هوا، مثل‌ دود و بوهای‌ مختلف‌
  • قرار گرفتن‌ در معرض‌ موادشیمیایی‌ یا سایر مواد، در قالب‌ مواجهه‌ شغلی‌

عوامل خطر

  • وجود سایر بیماری‌های‌ آلرژیک‌، مثل‌ اگزما یا تب یونجه
  • سابقه‌ خانوادگی‌ آسم‌ یا آلرژی‌های‌ دیگر
  • قرار گرفتن‌ در معرض‌ آلاینده‌های‌ خطر
  • سیگار کشیدن‌
  • مصرف‌ بعضی‌ از داروها مثل‌ آسپیرین
  • استرس های‌ مختلف‌ (عفونت‌های‌ ویروسی‌، ورزش‌، ناراحتی‌ عاطفی‌، بوهای‌ زیانبار، و دود تنباکو (

مراقبت:

اصول‌ کلی‌

  • اقدامات‌ تشخیصی‌ ممکن‌ است‌ عبارت‌ باشند از آزمایش‌ خون؛

  • بررسی‌های‌ مربوط‌ به‌ کار ریه؛ و بررسی‌های‌ مربوط‌ به‌ آلرژی‌ که‌ معمولاً به‌ کمک‌ آزمون‌های‌ پوستی‌ انجام‌ می‌گیرند.

  • مراقبت‌ اورژانس‌ و بستری‌ کردن‌ در موارد حملات‌ شدید آسم‌

  • روان‌ درمانی‌ یا مشاوره‌، در صورتی‌ که‌ آسم‌ با استرس ارتباط‌ داشته‌ باشد.

  • حتی‌المقدور مواد آلرژی‌زا و آزاردهنده‌ را از خانه‌ و محل‌ کار حذف‌ کنید. درمان‌ برای‌ حساسیت‌زدایی‌ از بعضی‌ مواد آلرژی‌زای‌ خاص‌

  • داروهایی‌ را که‌ به‌ طور منظم‌ استفاده‌ می‌کنید همیشه‌ به‌ همراه‌ داشته‌ باشید.

  • به‌ هنگام‌ حملات‌ بنشینید.

  • در زمان‌هایی‌ از سال‌ که‌ مواد آلرژی‌زا در محیط‌ فراوان‌ هستند در منزل‌ بمانید.

داروها

  • اکسپکتورانت برای‌ رقیق‌ کردن‌ خلط‌

  • گشادکننده‌ نایژه برای‌ بازکردن‌ مجاری‌ هوایی‌

  • داروی‌ کورتیزونی‌ داخل‌ رگی‌ (تنها برای‌ موارد اورژانس‌) برای‌ کم‌ کردن‌ واکنش‌ آلرژی‌ بدن‌

  • استنشاق‌ داروی‌ کورتیزونی‌ با دستگاه‌ ریزقطره‌ ساز. این‌ شکل‌ از مصرف‌ داروهای‌ کورتیزونی‌ عوارض‌ جانبی‌ کمتری‌ نسبت‌ به‌ نوع‌ خوراکی‌ دارد.

  • آنتی هیستامین (کرومولین‌ سدیم‌ یا ندوکرومیل‌) به‌ صورت‌ استنشاقی‌ با دستگاه‌ ریزه‌ قطره‌ساز. این‌ نوع‌ دارو جهت‌ پیشگیری‌ به‌ کار می‌رود.

فعالیت

  • فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری خود را حفظ‌ کنید، اما از فعالیت در زمان ابتلا به این بیماری های‌ ورزشی‌ ناگهانی‌ خودداری‌ کنید. اگر به‌ دنبال‌ ورزش‌ سنگین‌ حمله‌ آسم‌ رخ‌ دهد، بنشینید و استراحت‌ کنید. مقدار کمی‌ آب‌ گرم‌ بنوشید.

  • درمان‌ با داروهای‌ گشادکننده‌ نایژه‌ غالباً از آسم‌ ناشی‌ از ورزش‌ پیشگیری‌ به‌ عمل‌ می‌آورد.

  • شاید بهترین‌ ورزش‌ برای‌ بیماران‌ آسمی‌ شنا باشد.

رژیم‌ غذایی‌

  • رژیم‌ خاصی‌ توصیه‌ نمی‌شود، اما از خوردن‌ غذاهایی‌ که‌ به‌ آنها حساسیت‌ دارید خودداری‌ کنید.

  • روزانه‌ حداقل‌ 3 لیتر آب‌ بنوشید تا ترشحات‌ رقیق‌ باقی‌ بمانند.

علائم:

  • احساس‌ فشردگی‌ در قفسه‌ سینه‌ و تنگی‌ نفس‌
  • خس‌ خس‌ سینه‌ به‌ هنگام‌ بازدم‌
  • سرفه‌، خصوصاً در شب‌، معمولاً همراه‌ با خلط‌ غلیظ‌، شفاف‌ و زرد
  • تنفس‌ سریع‌ و سطحی‌ که‌ به‌ هنگام‌ نشستن‌ بهتر می‌شود.
  • مشکل‌ در تنفس‌
  • انقباض‌ عضلات‌ گردن‌ علایم‌ شدید حمله‌ حاد:
  • آبی‌ شدن‌ پوست‌
  • خستگی‌ زیاد
  • تنفس‌ صدادار شبیه‌ خرخر
  • ناتوانی‌ در صبحت‌ کردن‌
  • تغییرات‌ ذهنی‌ و روانی‌، از جمله‌ بی‌قراری‌ یا گیجی‌