فوبیا (Phobias)
تشخیص:
فوبیا انواع مختلفی دارد:
ترس از تنهایی
فوبیای اجتماعی
فوبیای خاص
دلایل:
شایعترین علل مراجعه افراد دچار فوبیا
ترسهای مکانی مثل ترس از آسانسور، ترس از فضاهای باز، ترس از فضاهای بسته، ترس از بلندی و ترس از دیگران، حیوانات سگ، گربه، پرنده و سوسک، ترس از بیکاری، ترس از حشرات، تنهایی، بیپولی، تاریکی از جمله شایعترین فوبیاها هستند. البته هر یک از ما ترسهای خاص خودمان هستند که از منابع متعددی ریشه میگیرند.
میتوان بر ترس غلبه کرد
روانشناسان مجموعهای از عوامل زیستی و وراثتی در کنار عوامل محیطی و روانشناختی را در شکلگیری ترسها موثر میدانند. بعضی اوقات خودمان به خوبی میدانیم که منشاء ترسمان چیست. گاهی دلیل این ترس را فراموش میکنیم، اما از وجودش رنج میبریم. این روانشناسان معتقدند بعضی از بچهها ذاتا مستعد ترس یا فوبیا هستند و ویژگیهای شخصیتی را سخت میتوان تغییر داد اما به نظر میرسد هر یک از ما اگر فقط بخشی از تواناییهایمان را به کار بگیریم، قادر به انجام کارهایی خواهیم بود که حتی امروز قادر به تصور آن هم نیستیم. بنابراین غلبه بر ترسهای مزمن اگرچه ممکن است سخت به نظر بیاید، اما ممکن است. با ترسی که جزئی است و حالت بیمارگونه ندارد و به شکل موانع محدود درون همه ما وجود دارد، با تمرین میتوان مبارزه کرد اما در حالتهای شدید لازم است به رواندرمانگر مراجعه شود.
علل ترس و فوبیهای مزمن چیست؟
علت واقعی این اختلال ناشناخته است. علت احتمالی آن میتواند داشتن تجربه یک ترس اولیه همراه با یک شیء یا موقعیت خاص باشد. سایر فرضیههای موجود در مورد عوامل دیگر ابتلا به فوبیا، سابقه خانوادگی اضطراب، اضطراب ناشی از جدایی در کودکی و وجود سایر اختلالات روانی است.
مراقبت:
در رفتار درمانی، فرد با درمانگر آموزش دیده ملاقات میکند و درمانگر خود را با شیء یا موقعیت ترسناک در طی یک برنامه منظم طراحی شده و به صورت تدریجی رو به رو میکند و آموزش لازم را برای کنترل واکنشهای جمعی و ترس ارایه میکند. در این حالت فرد، شیء یا وضعیت ترسناک را در ذهن خود تسجم میکند و کار را با تماشا کردن تصاویری که تداعیکننده آن شیء یا وضعیت هستند، ادامه میدهد و درنهایت تجارب واقعی با آن موقعیت یا شیء ترسناک را کسب میکند. با تکرار این کار، شخص با آن حالت خو گرفته و میتواند ترس و وحشتی را که در گذشته احساس میکرده از بین ببرد. این درمان چنانچه بیماران، مسکنی را دریافت نکنند نیز مفید خواهد بود زیرا که مسکنها میتوانند از تجارب اضطرابی پیشگیری کنند. رفتار درمانی در درمان هر سه نوع فوبیا موثر است. رفتار درمانی، اغلب 14 هفته طول میکشد و ممکن است به صورت گروهی یا فردی انجام شود.
علائم:
- احساس ترس، وحشت و خوف شدید
- ترس، از حد طبیعی خارج شده و بهصورت ترس شدید واقعی درمیآید
- بروز واکنشهای خودبهخودی و غیرقابل کنترل
- تپش قلب، تنگی نفس، لرزش دست و هول شدن همراه با آرزوی خلاص شدن از آن حالت
- غذا خوردن بیش از اندازه برای رها شدن از فکر اشیا یا وضعیتهای ترسناک