مفصل شارکو (Charcot joint)

مفصل شارکو یا مفصل نوروپاتیک یک بیماری پیش رونده سیستم اسکلتی است که با علائمی چون در رفتگی مفاصل، شکستگی پاتولوژیک و ناهنجاری های ناتوان کننده مشخص می شود. این اختلال در اثر تخریب تدریجی استخوان و بافت های نرم در مفاصل تحمل کننده وزن بدن ایجاد می گردد. در شکل شدیدتر آن ممکن است باعث از هم گسیختگی قابل توجه در معماری استخوانی بدن شود. مفصل شارکو می تواند در هریک از مفاصل بدن رخ دهد بااینحال بیشتر در اندام تحتانی دیده می شود بخصوص در پا و مچ پا.

دلایل:

هر بیماری که باعث نوروپاتی اتونومیک یا حسی شود می تواند منجر به مفصل شارکو نیز گردد. مفصل شارکو از عوارض بیماری هایی چون دیابت، سیفلیس، الکلیسم مزمن، جذام، آسیب نخاعی، سیرنگومیلی، دیالیز کلیوی و عدم حساسیت مادرزادی به درد است. شایع ترین علت ابتلا به مفصل شارکو بیماری دیابت و نوروپاتی دیابتی ناشی از آن است. همچنین شواهدی وجود دارد که نشان می دهد بین بیماری مفصل شارکو و آرتریت روماتوئید نیز رابطه ای وجود دارد.
در افراد سالم که حس طبیعی دارند وقتی مفصلی از بدن بدنبال ضربه آسیب میبیند درد شدیدی ایجاد شده و فرد اندام و مفصل مربوطه را به علت درد حرکت نمیدهد. در مدت این بی حرکتی ضایعه ایجاد شده به توسط بدن ترمیم پیدا میکند. در فردی که حس درد ندارد بعد از آسیب مفصل، به علت عدم درد، بیمار همچنان اندام و مفصل مربوطه را حرکت میدهد و اجازه ترمیم مناسب را به بدن نمیدهد. نتیجه آن جوش نخوردن شکستگی، ایجاد کال فراوان و استخوان اضافه در محل، عدم ترمیم رباط های پاره شده و در نتیجه ناپایداری مفصل میشود.

مراقبت:

قدم اول درمان یا کنترل بیماری زمینه ایست که موجب اختلال حس مفصل شده است.
در این بیماران باید مفصل مدتی بیحرکت شود تا بدن فرصت داشته باشد بافت های اسیب دیده را ترمیم کند به همین منظور و برای بیحرکت کردن اندام معمولا از گچ گیری اسفاده میشود.
اندام مبتلا ابتدا گچ گیری شده تا مفصل بیحرکت شود. به بیمار اجازه داده میشود تا با گچ راه برود. اگر پوست زخم دارد هر هفته گچ عوض میشود تا وضعیت زخم بررسی شده در صورت نیاز درمان شود. گچ حدود 6-3 ماه میماند. بعد از آن گچ خارج میشود و به بیمار آموزش داده میشود تا چگونه تا آخر عمر بتواند مراقب اندام خود باشد. ممکن است نیاز به اسفاده از بریس وجود داشته باشد. در گرفتاری اندام تحتانی استفاده از کفش مناسب بسیار اهمیت دارد. روند بهبودی حدود 2-1 سال به طول می انجامد.
استفاده از بیس فسفونات ها مانند آلندرونات ممکن است بخصوص در مراحل حاد بیماری کمک کننده باشد.
کاهش فشار وارد بر اندام تحتانی با کاهش وزن بیمار بر روند درمان تاثیر زیادی دارد.
در موارد شدید ممکن است نیاز به قطع اندام شود.

علائم:

علائم این بیماری بصورت تورم و تغییر شکل شدید مفصل همراه با ناپایداری آن است. در 75 درصد موارد، بیمار در مفصل احساس درد میکند ولی شدت درد بسیار کمتر از حد انتظار است. مفصل این بیماران متورم و گرم و قرمز است و در درون مفصل مایع زیادی جمع میشود. مفصل بشدت ناپایدار بوده و دامنه حرکتی مفصل بیش از حد طبیعی است و در جهاتی که نباید حرکت کند جابجا میشود.
در این بیماران شکستگی ها ممکن است بدون درد باشند. عفونت های پوستی و عمقی در این بیماران شایع است و ممکن است به عفونت استخوان منجر شود.