تکرر ادرار (Frequent urination)
تکرر ادرار نیاز ضروری به دفع ادرار بیشتر از حالت عادی گویند. موقعی که فرد با مصرف کم مایعات به تعداد زیاد دستشوئی می رود و در هر جلسه موقع دفع، ادرار کمتری را دفع می کند واحساس می کند که باز ادرار دارد و کامل تخلیه نشده است، به این حالت از نظر عملی تکرر ادراری می گوئیم.
تکرر ادراری ممکن است هم در روز و هم در شب فرد را درگیر خود نماید و یا اینکه تنها در شب آزار دهنده باشد. (نوکتوری یا نوکچوری)
تکرر ادرار روی خواب، وضعیت شغلی و سلامت عمومی فرد تاثیر می گذارد.
تکرر ادراری ممکن است هم در روز و هم در شب فرد را درگیر خود نماید و یا اینکه تنها در شب آزار دهنده باشد. (نوکتوری یا نوکچوری)
تکرر ادرار روی خواب، وضعیت شغلی و سلامت عمومی فرد تاثیر می گذارد.
دلایل:
ممکن است این عارضه ناشی از بیماری هایی باشد که روی هر کدام از اندام های دستگاه ادراری اثر می گذارند. دستگاه ادراری شامل اندام های زیر است:
- کلیه
- مجاری اتصال دهنده کلیه به مثانه (حالب)
- مثانه
- مجرایی که از طریق آن مثانه ادرار را دفع می کند (مجاری ادراری)
عوامل زیادی منجر به تکرر ادراری می شوند، مثلا:
- عفونت، بیماری، جراحت یا التهاب مثانه
- عارضه ای که موجب افزایش ادرار می شود
- تغییر در وضعیت ماهیچه ها، اعصاب یا بافت ها دیگری که روی عملکرد مثانه اثر می گذارند
- برخی درمان های سرطان
- مصرف دارو یا نوشیدنی خاصی که ادرار را زیاد می کند
بسته به اینکه عامل اصلی تکرر ادرار چیست، ممکن است مشکلات ادراری دیگری نیز پیدا کنید:
- درد و ناراحتی در حین ادرار
- فشار شدید ادرار
- ادرار کردن مشکل
- عدم کنترل مثانه
- رنگ غیر عادی ادرار
بیماری ها، عارضه ها یا عوامل دیگر که منجر به تکرر ادرار می شود:
- پرولاپس یا افتادگی مثانه (سیستوسل)
- اضطراب
- هیپرپلازی خوش خیم پروستات (BPH)
- سنگ مثانه
- تغییراتی در عملکرد کلیه
- دیابت بی مزه
- مصرف دیورتیک ها یا ادرار آور ها (دارو های تخلیه کننده آب حبس شده در بدن)
- مصرف بیش از اندازه مایعات، الکل یاکافئین
- سیستیت بینابینی
- عفونت کلیه
- مثانه بیش فعال
- بارداری
- پروستاتیت
- اشعه درمانی با تمرکز بر لگن یا زیر شکم
- دیابت نوع 1
- دیابت نوع 2
- تنگی مجاری ادراری
- بی اختیاری ادرار
- سنگ کلیه
- واژینیت
مراقبت:
علت تاکید بر ملاقات با پزشک و معاینه، تشخیص بیماری زمینه ای است که منجر به تکرر ادرار می شود. پس از تشخیص بیماری اصلی باید نوع درمان مشخص شود.
به عنوان مثال اگر تکرر ادرار ناشی از دیابت باشد درمان دیابت متمرکز بر تحت کنترل قرار دادن قند خون می شود. اگر علت، عفونت کلیه است درمان با مصرف آنتی بیوتیک و مسکن صورت می گیرد.
اگر این مشکل زمینه ای مثانه بیش فعال باشد دارو های متعددی تجویز می شود که در ترکیب با آموزش تکنیک های رفتاری خاصی شانس بهبودی را افزایش می دهد. متداول ترین دارو ها آنتی کولینرژیک ها هستند که بر بیش فعالی عضله دتروسور مثانه متمرکز می شوند. این دارو ها می بایست تنها با دستور پزشک مصرف شوند و عوارض جانبی از قبیل خشکی دهان، یبوست، تاری دید و گیجی (در سالمندان) نیز به همراه دارند.
به عنوان مثال اگر تکرر ادرار ناشی از دیابت باشد درمان دیابت متمرکز بر تحت کنترل قرار دادن قند خون می شود. اگر علت، عفونت کلیه است درمان با مصرف آنتی بیوتیک و مسکن صورت می گیرد.
اگر این مشکل زمینه ای مثانه بیش فعال باشد دارو های متعددی تجویز می شود که در ترکیب با آموزش تکنیک های رفتاری خاصی شانس بهبودی را افزایش می دهد. متداول ترین دارو ها آنتی کولینرژیک ها هستند که بر بیش فعالی عضله دتروسور مثانه متمرکز می شوند. این دارو ها می بایست تنها با دستور پزشک مصرف شوند و عوارض جانبی از قبیل خشکی دهان، یبوست، تاری دید و گیجی (در سالمندان) نیز به همراه دارند.
دیگر درمان های تکرر ادرار
- ورزش های کگل: این تمرینات منظم و روزانه، ماهیچه های لگن و مجاری ادراری را تقویت کرده و از مثانه محافظت می کنند. یادگیری صحیح این تکنیک ها و انجام آن ها مطابق تعداد توصیه شده بسیار ضروری است. (حداقل 30 تا 80 بار در روز به مدت 8 هفته)
- بیوفیدبک: انجام این تمرینات به همراه ورزش های کگل برای ارتقاء آگاهی و کنترل ماهیچه لگن بسیارموثر است.
- تمرینات مثانه: هدف این تمرینات آموزش دادن مثانه برای بیشتر نگه داشتن ادرار و در نتیجه کمتر ادرار کردن است. برای این کار می بایست تدریجا فواصل دستشویی رفتن را بیشتر کنید. این کار حدود دو تا سه ماه طول می کشد.
- نظارت بر میزان مایعات دریافتی: به عنوان مثال نوشیدن مایعات قبل از خواب، علت اصلی تکرر ادرار است.
- تغییر در نوع رژیم غذایی: از غذا هایی که مثانه را تحریک می کنند یا یه عنوان ادرار آور عمل می کنند اجتناب کنید. به عنوان مثال کافئین، الکل، شکلات، غذا های پر ادویه و شیرین کننده های مصنوعی جزء این دسته از غذا ها هستند. خوردن غذا های پر فیبر به کاهش یبوست کمک می کند. یبوست مثانه بیش فعال را بدتر می کند.
علائم:
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر تعداد دفعات ادرارتان بیش از حالت معمول بود و یا یکی از موارد زیر را داشتید به پزشک مراجعه کنید:- دلیل واضحی مثل مصرف مایعات، الکل و کافئین زیاد برای تکرر ادرار وجود نداشته باشد
- این مشکل، خواب یا فعالیت های روزانه شما را مختل کند
- مشکلات ادراری یا علائم نگران کننده دیگری داشته باشید
- خون در ادرار
- ادرار قرمز یا قهوه ای تیره
- ادرار دردناک
- درد پهلو، زیر شکم یا کشاله ران
- ادرار مشکل یا خالی نشدن مثانه
- نیاز شدید به ادرار
- عدم کنترل مثانه
- تب