عفونت کلیه (Kidney Infection)

عفونت کلیه (پیلونفریت) نوع خاصی از عفونت دستگاه ادراری است که عموما در مجرای ادرار یا مثانه آغاز شده و تا کلیه ها ادامه می یابد.
عفونت کلیه نیاز به دریافت سریع فوریت های پزشکی دارد. اگر این عارضه به درستی درمان نشود ممکن است منجر به آسیب کلیوی دائم شود و یا اینکه باکتری در جریان خون منتشر شده و عفونتی تهدید کننده زندگی ایجاد کند.
درمان عفونت کلیوی معمولا با آنتی بیوتیک صورت گرفته و نیاز به بستری در بیمارستان دارد.

تشخیص:

پزشکان معمولا عفونت کلیه را از روی علائم و نشانه های آن مثل تب و درد کمر تشخیص می دهند.
اگر پزشک به وجود عفونت کلیه در شما مشکوک شود، از شما می خواهد نمونه ادرار خود را برای آزمایش وجود باکتری، خون یا چرک در ادرار به آزمایشگاه بدهید. همچنین ممکن است پزشک آزمایش کشت خون را نیز تجویز کند. کشت خون آزمایش وجود باکتری یا ارگانیسم های دیگر در خون است. آزمایش های دیگری مثل سونوگرافی، سی تی اسکن یا نوعی از عکسبرداری اشعه ایکس به نام سیستورتروگرام نیز ممکن است توسط پزشک تجویز شود.

دلایل:

معمولا عفونت کلیه زمانی رخ می دهد که باکتری از طریق مجرای ادرار (اورترا) وارد دستگاه ادراری شود و شروع به تکثیر نماید.
هر نقطه ای از بدن که عفونت کند می تواند از طریق جریان خون به کلیه ها برسد. عفونت کلیه از این طریق غیرمعمول است اما امکان بروز آن وجود دارد؛ بعنوان مثال اگر مفصل مصنوعی یا دریچه قلب مصنوعی دارید و به هر دلیلی عفونت کند، می تواند نهایتا به عفونت کلیه ها منجر گردد.
به ندرت ممکن است پس از عمل جراحی کلیه نیز عفونت کلیه ایجاد شود.

عوامل خطر ساز

عواملی که احتمال ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می دهد:
  • آناتومی بدن زنان: زنان بیش از مردان در معرض ابتلا به عفونت کلیه هستند. مجرای ادرار زنان کوتاه تر از مردان است، بنابراین باکتری فاصله کمی را از خارج از بدن تا مثانه طی می کند. مجاورت مجرای ادرار با واژن و مقعد نیز عامل دیگری برای ورورد باکتری به مثانه است. اگر عفونت وارد مثانه شود می تواند به کلیه نیز منتشر شود. زنان باردار بیشتر در معرض خطر عفونت قرار دارند.
  • انسداد دستگاه ادرار: هرچیزی که جریان ادرار را کند کرده یا توانایی فرد را برای تخلیه کامل مثانه به هنگام دفع ادرار کاهش دهد خطر عفونت کلیه را بالا می برد. از جمله این عوامل می توان به سنگ کلیه، ناهنجاری ساختاری در دستگاه ادراری یا بزرگی پروستات در مردان اشاره کرد.
  • ضعف سیستم ایمنی: عارضه های جسمی که به سیستم ایمنی بدن آسیب می زنند، مثل دیابت و ایدز خطر ابتلا به عفونت کلیه را افزایش می دهند. دارو های خاصی مثل دارو هایی که برای جلوگیری از پس زدن عضو پیوندی مصرف می شوند نیز اثرات مشابهی دارد.
  • آسیب به اعصاب مثانه: ممکن است وارد آمدن آسیب به اعصاب یا نخاع احساس علائم عفونت مثانه را از بین ببرد. بنابراین فرد از تمامی نشانه ها بی خبر است تا وقتی که عفونت کلیه به مرحله پیشرفته برسد.
  • استفاده طولانی مدت از کاتتر ادراری (سوند): کاتتر ادراری لوله ای است که برای تخلیه ادرار از مثانه مورد استفاده قرار می گیرد. ممکن است در طول یا پس از یک عمل جراحی یا تست تشخیصی از کاتتر ادراری استفاده شود. ممکن است در صورت از پا افتادگی فرد و  استراحت دائمی در رختخواب مداوما از کاتتر استفاده شود.
  • عارضه ای که منجر به جریان اشتباه ادرار می شود: در ریفلاکس وزیکورترال مقدار کمی از ادرار از مثانه به سمت مجرای ادراری و کلیه بر می گردد. مبتلایان به این عارضه مکررا در کودکی دچار عفونت کلیه می شوند و در کودکی و بزرگسالی در معرض ابتلا به عفونت کلیه قرار دارند.

مراقبت:

آنتی بیوتیک ها برای عفونت کلیه

آنتی بیوتیک ها اولین مرحله درمان هستند. جواب این سوال که چه دارویی مصرف کنید و تا چه مدت باید آن را مصرف کنید در نتیجه آزمایش ادرار شما مشخص می شود.
معمولا علائم و نشانه های عفونت کلیه در طول چند روز اول درمان از بین می رود. اما بیمار باید به مدت یک هفته یا بیشتر از آنتی بیوتیک استفاده کند. برای اطمینان از درمان کامل عفونت، دوره کامل درمان را طبق دستور پزشک به اتمام برسانید.

بستری شدن در بیمارستان

در یک عفونت شدید کلیه، بیمار نیاز به بستری در بیمارستان دارد. درمان در بیمارستان به صورت تزریق دارو های آنتی بیوتیک وریدی انجام می شود. اینکه چه مدت در بیمارستان بستری باشید بستگی به شدت عارضه در شما دارد.

درمان عود عفونت کلیه

عفونت کلیه عود شونده ناشی از وجود یک بیماری زمینه ای مانند ناهنجاری ساختاری است. ممکن است پزشک شما را به یک متخصص کلیه (نفرولوژیست) یا جراح مجاری ادراری (اورولوژیست) ارجاع دهد تا با بررسی های خود معین کند علت عفونت ادراری فرد ناهنجاری اورولوژیک است یا خیر. اگر دچار ناهنجاری ساختاری باشید ممکن است نیاز به عمل جراحی داشته باشید.
 

سبک زندگی و مراقبت خانگی

برای کاهش ناراحتی در دوره نقاهتِ عفونت کلیه از روش های زیر استفاده کنید:
  • قرار دادن وسایل گرم کننده: روی شکم، پشت یا پهلو پدهای گرمازا قرار دهید تا احساس فشار یا درد را کاهش دهید.
  • مصرف مسکن: طبق دستور پزشک برای کاهش تب یا ناراحتی از مسکن های غیر آسپرینی که محتوی استامینوفن است استفاده کنید.
  • آب بدن را همواره تامین کنید: نوشیدن میزان زیادی آب به دفع باکتری ها از دستگاه ادراری کمک می کند. از مصرف الکل و قهوه تا بهبودی کامل پرهیز کنید. این مواد منجر به تکرر ادرار یا نیاز مبرم به ادرار می شوند.
 

پیشگیری

با طی مراحل زیر خطر عفونت کلیه را کاهش دهید. به خصوص زنان با انجام نکات زیر خطر ابتلا به عفونت ادراری را کاهش می دهند:
  • مایعات زیادی بنوشید، آب از همه مهمتر است
  • ادرار خود را به تاخیر نیندازید
  • در اسرع وقت پس از برقراری رابطه جنسی مثانه خود را کاملا تخلیه کنید
  • از استفاده از خوشبو کننده های زنانه داخل واژن و یا فشار آب که می تواند به مجرای ادرار آسیب بزند پرهیز کنید

علائم:

علائم ونشانه های عفونت کلیه به قرار زیر است:
  • تب
  • درد پهلو، پشت یا کشاله ران
  • درد شکم
  • تکرر ادرار
  • تمایل مبرم و مداوم به ادرار کردن
  • احساس سوزش یا درد به هنگام دفع ادرار
  • وجود چرک یا خون در ادرار (هماچوری)
  • ادرار بد بو یا تیره رنگ
 

 چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

اگر علائم بالا را مشاهده کردید و یا اگر در حال حاضر در حال معالجه عفونت دستگاه ادراری خود هستید، اما علائم و نشانه هایتان بهبود نیافته به پزشک مراجعه کنید.
اگر دچار علائم مخصوص عفونت کلیه به همراه خون در ادرار یا تهوع و استفراغ شُدید به سرعت به پزشک مراجعه کنید.

عوارض

اگر عفونت کلیه درمان نشده رها شود، به عارضه های شدیدی منجر خواهد شد. مانند:
  • آسیب دائمی کلیه: آسیب دائمی کلیه منجر به بیماری مزمن کلیوی می شود.
  • مسمومیت خون (سپتی سمی): کلیه مواد زائد را از خون تصفیه می کند، سپس خون را به بقیه اندام های بدن باز می گرداند. اگر دچار عفونت کلیه باشید، طی این فرایند باکتری موجود در کلیه به خون منتقل می شود.
  • عوارض ناشی از بارداری: زنانی که در طول بارداری دچار عفونت کلیه می شوند، در معرض خطر زایمان نوزاد کم وزن می باشند.