سرفه مزمن (Chronic cough)
سرفه مزمن سرفه ای است که 8 هفته یا بیشتر در بزرگسالان یا چهار هفته در کودکان طول بکشد.
سرفه مزمن چیزی بیش از یک ناراحتی است. سرفه مزمن خواب فرد را برهم می زند و باعث خستگی بیش از حد او می گردد. موارد شدید سرفه های مزمن باعث استفراغ، سرگیجه و حتی شکستگی دنده ها می گردد.
درحالیکه گاه اشاره دقیق به مشکلی که باعث تحریک سرفه مزمن شده سخت است شایع ترین علتها مصرف دخانیات، ترشح پشت بینی، آسم و رفلاکس معده به مری است. خوشبختانه سرفه با درمان بیماری زمینه ای درمان می شود.
سرفه مزمن چیزی بیش از یک ناراحتی است. سرفه مزمن خواب فرد را برهم می زند و باعث خستگی بیش از حد او می گردد. موارد شدید سرفه های مزمن باعث استفراغ، سرگیجه و حتی شکستگی دنده ها می گردد.
درحالیکه گاه اشاره دقیق به مشکلی که باعث تحریک سرفه مزمن شده سخت است شایع ترین علتها مصرف دخانیات، ترشح پشت بینی، آسم و رفلاکس معده به مری است. خوشبختانه سرفه با درمان بیماری زمینه ای درمان می شود.
تشخیص:
پزشک درباره سابقه پزشکی تان سوالاتی می پرسد و معاینات جسمی انجام می دهد. همچنین ممکن است آزمایش هایی تجویز نماید که عامل سرفه مزمن را مشخص می کنند.
با این وجود بسیاری از پزشکان ترجیح می دهند به جای تجویز آزمایش های پر هزینه فرض را بر یکی از علل شایع سرفه مزمن قرار داده و درمان را آغاز کنند. اگر درمان موثر واقع نشد فرد برای دریافت علل نامعمول تر، تحت آزمایش قرار می گیرد.
ممکن است پزشک درخواست تست آسم کند تا کیفیت تنفس قبل و بعد از استنشاق داروی متاکولین را کنترل کند.
در این مشاهده یک لوله نازک و منعطف که دارای دوربین است وارد بدن می شود. پزشک با برونکوسکوپ می تواند ریه و مجاری هوا را ببیند و از پوشش داخلی مجاری هوا (مخاط) نمونه برداری کند.
با راینوسکوپ نیز پزشک می تواند داخل مجاری بینی را کنترل کرده و عوامل احتمالی را در مجاری هوایی فوقانی بررسی کند.
با این وجود بسیاری از پزشکان ترجیح می دهند به جای تجویز آزمایش های پر هزینه فرض را بر یکی از علل شایع سرفه مزمن قرار داده و درمان را آغاز کنند. اگر درمان موثر واقع نشد فرد برای دریافت علل نامعمول تر، تحت آزمایش قرار می گیرد.
عکس برداری ها
- عکس برداری اشعه ایکس: آزمایش اشعه ایکس برای تشخیص عوامل شایع سرفه مزمن موثر نیست و تنها ذات الریه، سرطان ریه و دیگر بیماری های ریوی را مشخص می کند. عکس اشعه ایکس سینوس نیز عفونت های سینوسی را مشخص می کند.
- سی تی اسکن
آزمایش های عملکرد ریه
این آزمایش های غیر تهاجمی برای تشخیص آسم و بیماری انسدادی مزمن ریوی استفاده می شوند. این آزمایش ها به اندازه گیری میزان هوای نگهداری شده در ریه و سرعت تخلیه آن می پردازند.ممکن است پزشک درخواست تست آسم کند تا کیفیت تنفس قبل و بعد از استنشاق داروی متاکولین را کنترل کند.
آزمایش ها
اگر خلط ناشی از سرفه رنگ خاصی داشته باشد،پزشک نمونه ای از آن را برای بررسی وجود باکتری به آزمایشگاه می فرستد.مشاهدات اندوسکوپیک
اگر توجیهی برای سرفه فرد یافت نشد، از روش اندوسکوپی خاصی به نام برونکوسکوپی برای بررسی عامل احتمالی سرفه استفاده می شود.در این مشاهده یک لوله نازک و منعطف که دارای دوربین است وارد بدن می شود. پزشک با برونکوسکوپ می تواند ریه و مجاری هوا را ببیند و از پوشش داخلی مجاری هوا (مخاط) نمونه برداری کند.
با راینوسکوپ نیز پزشک می تواند داخل مجاری بینی را کنترل کرده و عوامل احتمالی را در مجاری هوایی فوقانی بررسی کند.
کودکان
به طور معمول عکسبرداری اشعه ایکس از سینه و اسپیرومتری برای دریافتن علت سرفه مزمن کودکان تجویز می شود.دلایل:
گهگاهی سرفه کردن طبیعی است؛ این کار منجر به حذف محرک ها و ترشحات از ریه ها و پیشگیری از عفونت می شود.
با اینحال، سرفه ای که چند هفته طول بکشد معمولا نشان دهنده یک مشکل جدی است. در بسیاری از موارد بیش از یک علت دخیل است.
عللی که در ادامه به آنها می پردازیم ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با هم عامل سرفه مزمن باشند:
با اینحال، سرفه ای که چند هفته طول بکشد معمولا نشان دهنده یک مشکل جدی است. در بسیاری از موارد بیش از یک علت دخیل است.
عللی که در ادامه به آنها می پردازیم ممکن است به تنهایی یا در ترکیب با هم عامل سرفه مزمن باشند:
- خلط ته بینی (Postnasal drip) یا سندرم سرفه راه هوایی فوقانی (upper airway cough syndrome): این عارضه به صورت سرفه خشک ناشی از چکیدن مزمن خلط از ته بینی به داخل حلق رخ می دهد. UACS به دلیل بیماری‌های مختلف دستگاه تنفسی فوقانی ایجاد می‌شود. UACS شایعترین دلیل سرفه مزمن در بالغین غیر سیگاری، با ایمنی کامل و رادیوگرافی طبیعی قفسه‌سینه است. ترشحات پشت حلق، صاف کردن گلو، ترشح بینی، ظاهر سنگفرشی مخاط اوروفارنژیال و خلط در اوروفارنکس (پشت گلو) یافته‌های نسبتا حساس ولی غیراختصاصی برای UACS هستند.
- آسم: سرفه آسمی با تغییر فصول می آید و می رود؛ پس از عفونت دستگاه تنفسی فوقانی ظاهر می شود یا وقتی در معرض سرما یا مواد شیمیایی یا بوهای خاص قرار می گیرید بدتر می گردد. در یکی از انواع آسم، سرفه نشانه اصلی است. سرفه آسمی زمانی باید مدنظر قرار بگیرد که سرفه پایدار (مزمن) به وسیله سرما یا فعالیت تشدید شده یا شب‌ها بدتر شود.
- رفلاکس اسید معده به مری: در این بیماری شایع، اسید معده به سمت لوله ای که معده را به حلق وصل می کند (مری) برمی گردد. تحریک مداوم نهایتا می تواند باعث سرفه مزمن شود. سرفه نیز به نوبه خود باعث تشدید رفلاکس می گردد و این چرخه معیوب ادامه دارد.
- عفونت ها: پس از بروز پنومونی (ذات الریه، سینه پهلو)، آنفولانزا، سرماخوردگی یا هرنوع عفونت دستگاه تنفسی فوقانی سرفه ممکن است طولانی شود. یکی از علل شایع اما ناشناخته سرفه مزمن در بزرگسالان سیاه سرفه است.
- داروهای فشار خون: داروهای مهارکننده آنزیم مبدل آنژیوتانسین (ACE) که معمولا برای درمان فشار خون بالا و نارسایی قلبی تجویز می شوند باعث بروز سرفه مزمن در برخی افراد می گردند.
- برونشیت مزمن: التهاب طولانی مدت راه های هوایی بزرگ (لوله های برونش) می تواند باعث سرفه ای شود که خلط رنگی به همراه دارد. بیشتر مبتلایان به برونشیت مزمن هم اکنون سیگاری هستند یا قبلا سیگاری بوده اند. برونشیت مزمن معمولا بخشی از طیف بیماری ریه مرتبط با سیگار کشیدن است که به نام بیماری مزمن انسدادی ریه (COPD) شناخته می شود. آمفیزم نیز تحت همین عنوان گنجانده شده است و برونشیت مزمن و آمفیزم اغلب با هم در سیگاری های سابق یا جاری با COPD دیده می شود.
علل دیگری نیز برای سرفه مزمن وجود دارد که البته کمتر شایع اند:
- آسپیراسیون (غذا در بزرگسالان؛ جسم خارجی در کودکان)
- برونشکتازی (آسیب دیدن راه های هوایی)
- برونشیولیت
- فیبروز کیستیک
- رفلاکس لارنگوفارنکس (اسید معده تا گلو راه پیدا می کند)
- سرطان ریه
- برونشیت ائوزینوفیل غیرآسمی (آسم باعث التهاب مسیر هوایی نشده است)
- سارکوئیدوز (تجمع سلول های التهابی در بخش های مختلف بدن و اغلب در ریه ها)
عوامل خطر
اگر سیگار می کشید یا قبلا سیگاری بوده اید یکی از فاکتورهای مهمی که منجر به سرفه مزمن می شود را به همراه دارید. کسانی که دائما در معرض دود دست دوم سیگار هستند نیز دچار آسیب های ریوی و سرفه مزمن می گردند.
زنان نسبت به مردان به واکنش های سرفه حساسیت بیشتری نشان می دهند و بنابراین نسبت به مردان بیشتر دچار سرفه مزمن می گردند.
مراقبت:
درمان دارویی سرفه
- آنتی هیستامین ها، گلوکوکورتیکوئیدها و دکونژستان ها : درمان آلرژی ها و خلط ته بینی
- داروهای استنشاقی آسم: موثرترین دارو برای سرفه های آسمی گلوکوکورتیکوئیدها و برونکودیلاتورها هستند که با کاهش التهاب راه های هوایی را باز می کنند.
- آنتی بیوتیک ها: اگر عفونت باکتریایی عامل سرفه مزمن باشد آنتی بیوتیک تجویز می شود.
- بلاک کننده های اسید: اگر تغییر سبک زندگی به درمان رفلاکس معده به مری کمک نکند داروهایی که تولید اسید معده را مسدود می کنند تجویز می شود.
- سرکوب کننده سرفه: اگر علت سرفه مزمن تشخیص داده نشود و سرفه برای فرد مشکلات جدی ایجاد کرده باشد مثلا بی خوابی، پزشک برای بیمار داروی سرکوبگر سرفه تجویز می کند. با اینحال شواهدی وجود ندارد که تایید کند داروهای ضد سرفه بدون نسخه موثرند.
هرگز به کودکان زیر 4 سال داروهای سرماخوردگی و سرفه بدون نسخه سرفه ندهید. این داروها ممکن است اثرات جانبی جبان ناپذیری بر این گروه سنی بگذارند.
سبک زندگی و درمان های خانگی
علاوه بر پیروی دستورات پزشک از توصیه های زیر نیز استفاده کنید:
- مایعات بنوشید: مایعات باعث رقیق شدن مخاط گلو می شوند. مایعات گرم مثل آب گوشت، چای یا آب میوه به نرم شدن گلو کمک می کنند.
- آبنبات سرفه بمکید: این کار به نرم شدن گلو و تسکین سرفه های خشک کمک می کند.
- هوای را مرطوب کنید: داخل خانه رطوبت ساز بگذارید یا حمام بخار بگیرید.
- سیگار نکشید و از دود سیگار دوری کنید
علائم:
سرفه مزمن می تواند با علائم و نشانه های دیگری همراه باشد، از جمله:
- آبریزش بینی یا گرفتگی بینی
- احساس وجود مایعی که از پشت حلق پایین می رود (خلط پشت گلو)
- صاف کردن مکرر گلو و گلو درد
- خشونت صدا
- خس خس سینه و تنگی نفس
- سوزش سر دل یا احساس طعم ترش در دهان
- در موارد نادر سرفه کردن همراه با خون
اگر هفته هاست که سرفه می کنید بخصوص اگر همراه با خلط یا خون است، خواب شما را برهم زده و بر تحصیل و کار شما تاثیر گذاشته حتما به پزشک مراجعه کنید.
عوارض سرفه مزمن
اینکه مدام سرفه کنید آزاردهنده است و شما را خسته می کند. بخصوص که باعث بی خوابی نیز می گردد. از عوارض سرفه مزمن می توان به موارد زیر اشاره کرد:
- سردرد
- گیجی
- تعریق زیاد
- بی اختیاری ادرار
- شکستن دنده ها
-
سنکوپ (غش)