اطلاعات بيماري

سارکوئیدوز (Sarcoidosis)

سارکوئیدوز به رشد خوشه های کوچک از سلول های التهابی (گرانولوم) در بخش های متفاوت بدن بخصوص در غدد لنفاوی، ریه، چشم ها و پوست می گویند. پزشکان بر این باورند سارکوئیدوز در نتیجه پاسخ سیستم ایمنی به یک ماده ناشناخته که غالبا از طریق تنفس جذب بدن می شود، ایجاد می شود.
درمان قطعی برای سارکوئیدوز وجود ندارد اما بسیاری از افراد با درمان های کم یا خفیف می توانند به راحتی زندگی کنند. در نیمی از موارد سارکوئیدوز به خودی خود از بین می رود. در موارد کمی سارکوئیدوز سال ها ادامه خواهد داشت و باعث آسیب اندامی می شود.

تشخیص:

تشخیص سارکوئیدوز مشکل است زیرا در مراحل اولیه علائم و نشانه های کمی از خود بروز می دهد.
احتمالا پزشک با معاینات جسمی آغاز می کند و هر ضایعه پوستی را از نزدیک معاینه می کند. او به دقت به صدای قلب و ریه گوش می دهد و تورم غدد لنفاوی را بررسی می کند.
تست های تشخیصی به رد اختلالات دیگر و همچنین تشخیص ناحیه درگیر سارکوئیدوز کمک می کنند. ممکن است پزشک تست های زیر را تجویز نماید:

عکس اشعه ایکس برای بررسی آسیب ریوی و تورم غدد لنفاوی
سی تی اسکن در صورت مشکوک شدن به عوارض
ام آر آی و پی ای تی در صورت درگیر شدن قلب یا سیستم عصبی مرکزی
آزمایش خون برای ارزیابی سلامت عمومی و کنترل عملکرد کبد و کلیه
آزمایش عملکرد ریه برای اندازه گیری حجم ریه و میزان اکسیژن رسانی ریه به خون
معاینه چشم برای بررسی مشکلات بینایی
بیوپسی: ممکن است برای بررسی وجود گرانولوم از نمونه برداری استفاده شود، اگر فرد دچار ضایعه پوستی باشد پزشک به راحتی قسمتی از آن را بر می دارد و در صورت لزوم از ریه یا غدد لنفاوی نمونه برداری می شود.

دلایل:

پزشکان علت دقیق سارکوئیدوز را نمی دانند. برخی افراد از لحاظ ژنتیکی مستعد ابتلا به این بیماری هستند که ممکن است عامل محرک آن باکتری، ویروس، گرد و خاک یا مواد شیمیایی باشد.
این عوامل محرک باعث واکنش شدید سیستم و سلول های ایمنی شده و آنها طبق یک الگوی التهابی شروع به تجمع می کنند. به این الگو گرانولوم می گویند. گرانولوم در یکی از اندام ها جمع می شود و می تواند در عملکرد آن اندام اختلال ایجاد کند.

عوامل خطر ساز

با وجود اینکه هر کسی ممکن است به سارکوئیدوز مبتلا شود، اما عوامل افزایش خطر عبارتند از:

سن و جنس: سارکوئیدوز اغلب بین سنین 20 تا 40 سالگی رخ می دهد و زنان اندکی بیشتر از مردان مستعد این بیماری هستند.
نژاد: احتمال ابتلای نژاد های افریقایی-امریکایی به سارکوئیدوز از سفید پوست های امریکایی بیشتر است. همچنین در نژاد های افریقایی-امریکایی احتمال شدیدتر بودن عارضه، احتمال عود و ایجاد مشکلات ریوی بیشتر است.
سابقه خانوادگی: اگر کسی در خانواده شما مبتلا به سارکوئیدوز باشد احتمال ابتلای شما بیشتر می شود.

مراقبت:

درمان قطعی برای سارکوئیدوز وجود ندارد اما در نیمی از موارد به خودی خود از بین می رود. اگر نشانه ها و علائم مهمی نداشته باشید حتی به درمان نیز نیاز نخواهید داشت اما می بایست با عکسبرداری اشعه ایکس و معاینات منظم چشمی، پوستی و بقیه اندام ها بیماری خود را تحت نظر قرار دهید.

دارو ها

اگر علائم شدید باشد یا یکی از اندام ها مورد تهدید واقع شود می بایست از دارو استفاده کرد.

کورتیکواستروئیدها: معمولا اولین قدم درمان سارکوئیدوز داروهای ضد التهابی قوی هستند. در برخی موارد می توان دارو را به صورت کرم بر روی ضایعات پوستی یا قطره چشمی استعمال کرد.
دارو های سرکوبگر سیستم ایمنی: داروهایی مانند متوترکسات و آزاتیوپرین با سرکوب سیستم ایمنی به کاهش التهابات کمک می کنند.
هیدروکسی کلروکین: هیدروکسی کلروکین می تواند برای بیماری های پوستی و بالارفتن سطح کلسیم خون موثر باشد.
مهارکننده های فاکتور نکروز دهنده تومور آلفا (TNF-alpha): استفاده از این داروها برای درمان التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید شایع است. این داروها همچنین می توانند برای درمان سارکوئیدوزی که به درمان های دیگر جواب نداده است موثر باشند.

عمل جراحی

اگر سارکوئیدوز شدید بوده و به ریه، قلب و کبد آسیب بزند ممکن است پزشک اندام درگیر را خارج کند.

حمایت و پشتیبانی

با اینکه سارکوئیدوز معمولا ظرف دو سال به خودی خود از بین می رود، اما ممکن است زندگی برخی از افراد تا همیشه درگیر آن باشد. اگر در کنار آمدن با این عارضه مشکل دارید سعی کنید با یک مشاور مجرب مشورت کنید.

علائم:

علائم و نشانه های سارکوئیدوز با توجه به اندامی که درگیر شده است متغیر است. گاهی سارکوئیدوز به تدریج بروز می کند و علائمی ایجاد می کند که سال ها ماندگارند. گاهی نیز ناگهانی بروز می کند و ناگهانی نیز ناپدید می شوند. بسیاری از مبتلایان به سارکوئیدوز علامتی ندارند، بنابراین تا زمانی که به علل دیگری از آنها عکس قفسه سینه گرفته شود ، بیماری پنهان است.
اگر علائم و نشانه های سارکوئیدوزرا دارید به پزشک مراجعه کنید.

علائم عمومی

سارکوئیدوز در بسیاری افراد با نشانه های زیر آغاز می شود:

خستگی
تب
تورم غدد لنفاوی
کاهش وزن

علائم ریوی

بسیاری از بیماران مبتلا به سارکوئیدوز دچار مشکلات ریوی می شوند که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره کرد:

سرفه خشک مداوم
تنگی نفس
خس خس سینه
درد قفسه سینه

علائم پوستی

علائم پوستی مبتلایان به سارکوئیدوز ممکن است به شرح زیر باشد:

راش قرمز یا جوش های بنفش مایل به قرمز، که معمولا روی ساق یا مچ پا دیده می شوند و احساس گرما و حساسیت به لمس در آن نواحی
زخم ها یا ضایعات بدشکل روی بینی، گونه و گوش
رشد ندول هایی زیر پوست، خصوصا اطراف زخم ها یا خال کوبی ها

علائم چشمی

سارکوئیدوز می تواند بدون هیچ علامتی چشم ها را درگیر نماید. بنابراین بررسی منظم چشم ها برای همه ضروری است. اگر نشانه ها بروز کنند به شرح زیرند:

تاری دید
چشم درد
قرمزی شدید
حساسیت به نور

علائم قلبی

نشانه های قلبی سارکوئیدوز عبارتند از:

درد قفسه سینه
تنگی نفس (دیسپنی)
غش (سنکوپ)
خستگی
ضربان قلب نامنظم (آریتمی)
ضربان سریع یا احساس لرزش یا کوبش قلب (تپش قلب)
تورم ناشی از مایعات اضافه در بدن (ادم)

عوارض سارکوئیدوز

در اکثر افراد سارکوئیدوز به خودی خود از بین می رود و آثار ماندگاری به جا نمی گذارد. اما گاهی فرد را دچار مشکلات بلند مدت می کند.

ریه: سارکوئیدوز ریوی درمان نشده می تواند به زخم های ریوی پایدار منجر شود و تنفس را با سختی همراه کند.
چشم: التهاب می تواند هر بخشی از چشم را درگیر نماید و یا اینکه نهایتا منجر به نابینایی شود. سارکوئیدوز به ندرت ممکن است موجب بروز آب مروارید و آب سیاه شود.
کلیه: سارکوئیدوز روی چگونگی رفتار بدن با کلسیم تاثیر گذاشته و ممکن است منجر به نارسایی کلیه شود.
قلب: اگر قلب درگیر گرانولوم شود ممکن است ریتم و ضربان قلب ناهنجار شده و مشکلات دیگری به وجود آورد یا در موارد بسیار نادری منتهی به مرگ شود.
سیستم عصبی: تعداد کمی از مبتلایان به سارکوئیدوز در صورت ابتلا به گرانولوم در مغزو نخاع، دچار عارضه هایی در سیستم عصبی مرکزی می شوند. به عنوان مثال التهاب اعصاب صورت می تواند فلج صورت به همراه آورد.