اطلاعات بيماري

• الکتروفورز پروتئین سرم (SPEP): میزان پروتئین M را مشخص می کند. بالا بودن پروتئین M‌ نشان دهنده مالتیپل میلومای پیشرفته است.
• الکتروفورز ایمونوفیکساسیون سرم (SIFE): نوع پروتئین M‌را از نظر میزان زنجیره سبک وسنگین مشخص می کند.
• میزان ایمونوگلوبولین های سرم: در این آزمایش مقدار هر کدام از ایمونوگلوبولین ها و بالا یا پائین بودن ایمونوگلوبولین های ناقص مشخص می شود.
• میزان زنجیره های سبک آزاد: این تست زمانی کاربردی است که میزان پروتئین M از طریق SPEP‌یا ادرار قابل تشخیص نباشد.
• میزان میکروگلوبولین Beta-2 : پروتئین کوچکی است که توسط سلولهای مختلف از جمله سلولهای میلوما ساخته می شود. این میکروگلوبولین از طریق آزمایش بیوشیمی قابل شناسایی است و بالا بودنش نشان دهنده مالتیپل میلومای پیشرفته می باشد.
• LDH‌: پروتئینی که توسط سلولهای میلوما ساخته می شود و بالابودنش نشان دهنده مالتیپل میلومای پیشرفته است.
• میزان آلبومین سرم: آلبومین پروتئین اصلی پلاسما است. کمبود آلبومین نشان دهنده مالتیپل میلومای پیشرفته است.
• آزمایش CBC : تعداد سلولهای خونی از طیف های سه گانه را مشخص می کند . در مالتیپل میلوما، تعداد سلولهای خونی کاهش پیدا می کند.
•  HLAs‌(آنتی ژن لکوسیت انسانی) : پروتئینی تخصص یافته که در سطح گلبول های سفید قرار دارند. این پروتئین به بدن کمک می کند ، سلولهای خودی را از سلولهای غیر خودی تشخیص دهد. HLA هر فرد اختصاص به خودش دارد. در فرآیند درمان ، داشتن آزمایش HLA  اولیه بسیار حائز اهمیت است. چون نشان می دهد بدن چگونه به مواد خارجی وغریبه پاسخ می دهد.
• بررسی استخوان: در اولین بررسی استخوان ، میزان کلسیم خون سنجیده می شود. بالا بودن کلسیم خون ، نشان دهنده آسیب استخوانی ناشی از مالتیپل میلوماست. در تکمیل بررسی استخوان ممکن است عکس رادیولوژی از نواحی مشکوک  و آزمایش تراکم استخوان ضرورت پیدا کند.
• بررسی کلیه: کلیه از اندامهایی است که در مالتیپل میلوما احتمال آسیب دیدگی اش بسیار بالاست. آزمایشات خونی که جهت کلیه انجام می شود عبارتند از:
• کراتنین: ماده ای دفعی ناشی از فعالیت عضلات است ، که از طریق ادرار دفع می شود. بالا بودن کراتنین خون نشان دهنده آسیب به کلیه هاست.
• BUN: ماده ای دفعی ناشی از فعالیت کبد ، که در نهایت به صورت اوره دفع می شود. بالا بودن BUN‌نشان دهنده  آسیب به کلیه است.
• الکترولیت های سرم: میزان مواد معدنی خون مانند پتاسیم ، سدیم ، فسفر ، کلسیم ، توسط کلیه ها تنظیم می شود. بالا و پائین بودن هر کدام از این الکترولیت ها نشان دهنده نارسایی کلیه هاست.

• الکتروفورز پروتئین ادرار (UPEP) : مقدار پروتئین M‌ را در ادرار ۲۴ ساعته اندازه گیری می کند. بدین ترتیب که ۲۴ ساعت ادار در ظرفی جمع آوری وبه آزمایشگاه ارسال می گردد.
• الکتروفورز ایمونوفنوفیکساسیون ادراری (UIFE) : نوع پروتئین M‌ را مشخص می کند. در ادرار فقط زنجیره های  سبک وجود دارد و زنجیره های سنگین یافت نمی شود.
• پروتئین کامل: میزان کل پروتئین ها در ادرار ۲۴ ساعته را مشخص می کند. جهت تشخیص نوعی از مالتیپل میلوما بنام بنس جونز پروتئین که در گیری در زنجیره های سبک است ، بکار می رود.

تعیین مرحله و دسته بندی خطر در بیماری

ارتباط با MGUS

فاکتورهای خطر ساز

• افزایش سن: احتمال ابتلا به مولتیپل میلوما با افزایش سن بیشتر می شود و بسیاری از افراد در اواسط دهه 60 زندگی خود به این عارضه دچار شده اند.
• جنسیت: مردان بیشتر از زنان در معرض ابتلا به این عارضه قرار دارند.
• نژاد سیاه پوست: احتمال ابتلای سیاه پوستان به مولتیپل میلوما حدود دو برابر بیشتر از سفید پوست هاست.
• سابقه ابتلا به گاموپاتی مونوکلونال با اهمیت نامشخص (MGUS): هر ساله 1 درصد از مبتلایان به MGUS در امریکا دچار مولتیپل میلوما می شوند.

ممکن است نیازی به درمان عاجل نباشد

درمان مولتیپل میلوما

• هدف درمانی یا درمان هدفمند: دارو های درمان هدفمند روی ناهنجاری های خاصی در سلول های سرطانی متمرکز می شوند که به سلول های سرطانی اجازه ادامه حیات می دهد. بورتیزومیب، کارفیلزومیب، ایکسازومیب سیترات دارو های هدفمندی هستند که فعالیت ترکیبات شیمیایی سلول های میلوما را که به تجزیه پروتئین ها منجر می شود، متوقف می کنند. این مسئله موجب مرگ سلول های میلوما می شود. دارو های درمان هدفمند می توانند به صورت قرص یا وریدی باشند.
• درمان بیولوژیکی: دارو های بیولوژیکی از سیستم ایمنی برای مبارزه بر علیه سلول های میلوما بهره می گیرند. تالیدومید، لنالیدومید و پومالیدوماید سلول های سیستم ایمنی را طوری تقویت می کنند که می توانند سلول های سرطانی را تشخیص داده و به آن ها حمله کنند. این دارو ها به صورت قرص هستند.
• شیمی درمانی: دارو های شیمی درمانی سلول هایی که به سرعت رشد می کنند را می کشند. از این میان می توان به سلول های میلوما نیز اشاره کرد. دارو های شیمی درمانی به صورت های قرص و یا وریدی می باشند. دوز های بالای دارو های شیمی درمانی قبل از پیوند مغز استخوان (پیوند سلول های بنیادی) استفاده می شود.
• کورتیکو استروئیدها: کورتیکو استروئیدهایی مانند پردنیزون و دگزامتازون، سیستم ایمنی را برای کنترل التهابات بدن تنظیم می کنند. همچنین بر علیه سلول های میلوما نیز فعال می شوند. کورتیکو استروئید ها نیز در قالب قرص یا وریدی استفاده می شوند.
• پیوند مغز استخوان: پیوند مغز استخوان یا پیوند سلول های بنیادی روشی است که در آن مغز استخوان را با مغز استخوان سالم جایگزین می کنند.
• قبل از این پیوند، سلول های بنیادی خون سازِ خون، جمع آوری می شوند. سپس دوز بالایی از دارو های شیمی درمانی را دریافت می کنید تا مغز استخوان از بین برود. پس از آن سلول های بنیادی جمع آوری شده به بدن تزریق شده و باز می گردند و در سراسر استخوان حرکت کرده و شروع به ساختن مغز استخوان می کنند.
• اشعه درمانی: در این روش درمانی با استفاده از اشعه های انرژی مثل اشعه ایکس و پروتون به تخریب سلول های میلوما پرداخته و رشد آن را متوقف می کنند. اشعه درمانی برای کوچک کردن سریع سلول های میلوما در منطقه ای خاص استفاده می شود (مثلا هنگامی که مجموعه از سلول های ناهنجار پلاسما یک تومور تشکیل می دهند که موجب درد و تخریب استخوان می شود: پلاسماسیتوم).

چگونه از درمان ها بهره گرفته می شود

• اگر گزینه مناسبی برای پیوند مغز استخوان باشید: درمان اولیه احتمالا شامل مجموعه ای از درمان ها مانند درمان هدفمند، درمان بیولوژیکی و گاهی شیمی درمانی می شود.
• پس از چند ماه از درمان احتمالا سلول های بنیادین جمع می شوند. بلافاصله پس از تجمع سلول های بنیادین فرد را تحت پیوند مغز استخوان قرار می دهند یا این کار را موکول به پس از عود بیماری می کنند. در برخی موارد پزشکان پیشنهاد می کنند پیوند مغز استخوان دوبار انجام شود.
• پس از پیوند مغز استخوان، احتمالا برای ابقای این وضعیت و پیشگیری از عود بیماری، درمان هدفمند یا درمان بیولوژیکی دریافت می کنید.
• اگر گزینه خوبی برای پیوند مغز استخوان نباشید: ممکن است درمان اولیه شیمی درمانی در کنار مصرف کورتیکو استروئید، درمان هدفمند و درمان بیولوژیک باشد.
• در نمونه های موردی، پزشک از پیوند مغز استخوان با تراکم پایین در سالمندانی بهره می برد که از لحاظ سلامت عمومی در وضعیت مناسبی هستند اما نمی توانند دوز های قوی شیمی درمانی را که در پیوند های مغز استخوان متداول به کار می رود تحمل کنند. کاهش شدت پیوند مغز استخوان یا پیوند مغز استخوان کوچک از دوز های ضعیف تر شیمی درمانی استفاده می کند.
• اگر میلوما عود کرد یا به درمان پاسخ نداد: پزشک مرحله دیگری از درمان که در ابتدا به شما کمک کرد را تکرار می کند. راه دیگر این است که یک یا چند درمان دیگر که معمولا به عنوان درمان اولیه استفاده می شود را به صورت منفرد یا ترکیبی به کار گیرد.

درمان عوارض

• استخوان درد: دارو های مسکن، اشعه درمانی و جراحی به کنترل درد کمک می کنند.
• عوارض کلیوی: ممکن است مبتلایان به آسیب های شدید کلیوی نیاز به دیالیز داشته باشند.
• عفونت: ممکن است پزشک واکسن های مخصوصی را برای پیشگیری از عفونت هایی مثل آنفولانزا و پنومونی تجویز کند.
• کاهش تراکم استخوانی: پزشک دارو هایی به نام بیسفوسفونات مانند پامیدرونات یا زولدرونیک اسید را برای کمک به پیشگیری از کاهش ذخایر استخوانی تجویز می نماید.
• کم خونی: اگر دچار کم خونی طولانی مدت باشید، پزشک دارو هایی برای افزایش تعداد گلبول های قرمز تجویز می کند.

طب جایگزین

• طب سوزنی
• آروماتراپی
• ماساژ
• مدیتیشن
• تکنیک های ریلکسیشن

حمایت و پشتیبانی

• درباره مولتیپل میلوما بیشتر بدانید: هر چه درباره بیماری خود بیشتر بدانید بهتر می توانید در تصمیماتی که برای درمان شما گرفته می شود شرکت کنید. از پزشک سوالاتی درباره روش های درمانی و عوارض جانبی آن ها بپرسید.
• حامیان عاطفی خود را حفظ کنید: داشتن یک مجموعه ای از حامیان به شما کمک می کند با ناراحتی ها و نگرانی ها کنار بیایید. بهترین حامیان شما خانواده و دوستان هستند.
• هدف گذاری کنید: هدف داشتن به شما انگیزه و امید می دهد. هدف های بزرگ انتخاب نکنید. مثلا 40 ساعت کار در هفته احتمالا از توان شما خارج است اما کار نیمه وقت مناسب شما خواهد بود. بسیاری از افراد می گویند ادامه دادن به کار در زمان قرار گرفتن تحت درمان سرطان نشان می دهد زندگی عادی در جریان است.
• برای خود وقت بگذارید: خوردن غذا های مفید، آرامش و استراحت کافی به مقابله با استرس و خستگی سرطان کمک می کند. همچنین اگر قرار است مدتی از کار افتاده شوید برای زمان پیش رو برنامه ریزی کنید.
• ارتباط خود را با خدا بهبود دهید: تجارب نشان داده است افرادی که در ناملایمات زندگی با خداوند رابطه گسترده ایجاد می کنند، آرامش، امید، نشاط و اراده محکمتری دارند و همین موضوع در روند بهبودی آن ها موثر خواهد بود.

• درد استخوان، خصوصا در ستون فقرات یا قفسه سینه
• حالت تهوع
• یبوست
• کاهش اشتها
• گیجی یا سردرگمی روحی
• خستگی
• عفونت های مکرر
• کاهش وزن
• ضعف یا بی حسی در پا ها
• عطش مضاعف

عوارض

• عفونت های مکرر: سلول های میلوما باعث می شوند بدن توانایی خود را در مقابله با عفونت از دست بدهد.
• مشکلات استخوانی: مولتیپل میلوما می تواند روی استخوان ها نیز اثر بگذارد و به استخوان درد، کم شدن تراکم استخوانی و شکستگی استخوان ختم شود.
• کاهش عملکرد کلیه: ممکن است مولتیپل میلوما منجر به مشکلات کلیوی از قبیل نارسایی کلیوی شود. وقتی در اثر فرسایش استخوانی میزان کلسیم خون بالا می رود، کلیه توانایی تصفیه ضایعات خونی را از دست می دهد. پروتئین های تولیدی توسط سلول های میلوما نیز می توانند منجر به مشکلات مشابه کلیوی شوند.
• کاهش گلبول های قرمز (کم خونی): از آن جا که در مولتیپل میلوما سلول های میلوما بر سلول های طبیعی خون غلبه می کنند، این عارضه می تواند باعث کم خونی و دیگر مشکلات خونی شود.