اطلاعات بيماري

اسکن های مغزی

• ام آر آی
• سونوگرافی جمجمه
• الکترو انسفالوگرام یا نوار مغز (EEG)

تست های آزمایشگاهی

آزمایش های مضاعف

• اختلال بینایی
• اختلال شنوایی
• اختلالات یا تاخیر در تکلم
• ناتوانی های ذهنی
• تاخیر های رشدی دیگر
• اختلالات حرکتی

• جهش در ژن که منجر به تکامل ناهنجار مغز می شود
• عفونت مادر که روی رشد کودک تاثیر می گذارد
• سکته مغزی جنین، اختلالی در گرش خون در فرایند تکاملی مغز
• عفونت نوزاد که منجر به التهاب خود مغز یا اطراف آن می شود
• آسیب سر تروماتیک نوزاد در اثر افتادن یا تصادف وسیله نقلیه
• کمبود اکسیژن مغز (آسفیکسی) در اثر زایمان سخت. البته آسفیکسی ناشی از زایمان کمتر از آنچه تصور می شد در ایجاد فلج مغزی نقش دارد.

عوامل خطرساز فلج مغزی

سلامت مادر

• سرخک آلمانی یا سرخجه (روبلا): این عفونت ویروسی می تواند منجر به نقص های هنگام تولد شود و می توان با واکسن از آن پیشگیری کرد.
• آبله مرغان (واریسلا): آبله مرغان یک عفونت ویروسی مسری است که منجر به خارش و بثورات جلدی می شود و می تواند عوارضی را در طول بارداری ایجاد نماید. این بیماری نیز با واکسن قابل پیشگیری است.
• سیتومگالوویروس: سیتومگالوویروس ویروسی شایع است که ایجاد علائمی شبیه آنفولانزا می کند و اگر مادر در طول بارداری اولین عفونت فعال خود را تجربه کند می تواند باعث ایجاد نقص های مادرزادی شود.
• تبخال (هرپس): ویروس هرپس می تواند از مادر به جنین منتقل شود و رحم و جفت را درگیر نماید. التهابات ناشی از عفونت می تواند به سیستم عصبی در حال رشد جنین آسیب بزند.
• توکسوپلاسموز: توکسوپلاسموز عفونتی است که در اثر تماس با غذا، خاک و مدفوع گربه آلوده به این عفونت ایجاد می شود.
• سیفلیس: سیفلیس یک عفونت باکتریایی منتقله جنسی است.
• قرار گرفتن در معرض سموم: سمومی مانند متیل مرکوری می توانند خطر نقص های مادرزادی را افزایش دهند.
• عفونت ویروس زیکا: نوزادانی که از طریق مادر دچار عفونت زیکا و دچار میکروسفالی شده اند، ممکن است مبتلا به فلج مغزی شوند.
• عارضه های دیگر: عارضه های دیگری مانند مشکلات تیروئیدی، ناتوانی های ذهنی یا تشنج می تواند خطر فلج مغزی را افزایش دهد.

بیماری های نوزاد

• مننژیت باکتریایی: مننژیت یک عفونت باکتریایی است که منجر به التهابات غشای محاطی مغز و نخاع می شود.
• انسفالیت ویروسی: انسفالیت یک عفونت ویروسی است که منجر به التهاب غشای محاطی مغز و نخاع می شود.
• یرقان شدید یا درمان نشده: یرقان با زرد شدن پوست بروز می کند. این عارضه زمانی مشاهده می شود که تولیدات حاصل از گلبول های خون مصرف شده در جریان خون تصفیه نمی شوند.

عوامل دیگر ناشی از بارداری و تولد

• تولد نوزاد از پا: کودکان مبتلا به فلج مغزی بیشتر از بقیه نوزادان از پا متولد می شوند.
• زایمان دشوار: نوزادانی که در طول زایمان دچار مشکلات عروقی یا تنفسی می شوند، احتمالا دچار آسیب یا ناهنجاری مغزی هستند.
• وزن کم به هنگام تولد: نوزادان کمتر از 2.5 کیلوگرم بیش از دیگران در معرض خطر فلج مغزی هستند. این خطر با کاهش وزن بیشتر می شود.
• تولد نوزاد نارس: یک بارداری طبیعی 40 هفته طول می کشد. نوزادانی که کمتر از 37 هفته متولد می شوند بیشتر در معرض فلج مغزی هستند. هرچه نوزاد زودتر متولد شود این خطر بیشتر می شود.
• ناسازگاری بین RH خون مادر و نوزاد: اگر RH خون مادر به نوزاد نخورد، ممکن است سیستم ایمنی او نتواند رشد گروه خونی نوزاد را تحمل کند و ممکن است بدن مادر برای حمله و کشتن سلول های خونی نوزاد تولید پادتن کرده و منجر به آسیب مغزی شود.

• پزشک اطفال
• نورولوژیست اطفال
• فیزیوتراپیست
• کاردرمانگر
• آسیب شناس گفتار و زبان
• درمانگر رشدی
• متخصص سلامت روان
• تفریح درمانگر
• مددکار اجتماعی
• مربی آموزش ویژه

دارو ها

• اسپاسیتی ایزوله: وقتی اسپاسیتی، منحصر به یک گروه عضلات باشد، پزشک ممکن است تزریق مستقیم اونابوتولینیوم (بوتاکس) به عضله، عصب یا هر دو را تجویز کند. تزریق بوتاکس به بهبود ریزش بی اختیار آب دهان کمک می کند و کودک هر سه ماه یک بار به تزریق نیاز دارد.

• اسپاستیسیتی عمومی: اگر تمام بدن تحت تاثیر فلج مغزی باشد، برای شل شدن عضلات سفت و منقبض از شل کننده های عضلانی خوراکی استفاده می شود. این داروها دیازپام، دانترولن و باکلوفن هستند.

درمان ها

• فیزیوتراپی: ورزش دادن ماهیچه ها می تواند به قدرت، انعطاف، تعادل و رشد حرکتی کودک کمک کند. همچنین یاد می گیرید چگونه نیازهای روزانه کودک مانند حمام یا تغذیه کودک را در خانه به روش ایمن فراهم کنید.
• در یک تا دو سال اول تولد، کار درمانگر و فیزیوتراپیست هر دو سعی می کنند مواردی مثل حفظ کنترل سر و تنه، غلت زدن و گرفتن اشیا را تامین کنند. پس از آن هر دو روی استفاده از ویلچر تمرکز خواهند کرد.
• ممکن است بریس یا اسپلینت تجویز شود. برخی از این محافظ ها به عملکرد هایی مانند بهبود راه رفتن کمک می کند. بقیه آن ها به کشش عضلات سفت شده کمک می کنند تا از کنتراکچر پیشگیری کنند.
• کار درمانی: کار درمانگر با استفاده از روش های جایگزین و تجهیزات تطبیقی، به افزایش استقلال کودک در انجام فعالیت های روزمره در خانه، مدرسه و جامعه کمک می کند.
• از جمله امکانات تطبیقی می توان به واکر، عصای چهار پایه، صندلی یا ویلچر های مکانیکی یا الکتریکی اشاره کرد.
• گفتار درمانی: آسیب شناس گفتاری می تواند به توانایی تکلم واضح یا برقراری ارتباط توسط علائم زبانی کمک کند.  
• آسیب شناس گفتاری می تواند به کودک یاد دهد در صورت مشکل بودن برقراری ارتباط از دستگاه های ارتباطی مثل کامپیوتر و ترکیب کننده صدا استفاده کند.
• یکی دیگر از دستگاه های ارتباطی تخته ای پر از علائم، فعالیت ها و عکس هایی است که کودک در طول روز با آن ها مواجه می شود. کودک می تواند با اشاره به عکس ها منظور خود را برساند.
• گفتار درمانگر می تواند روی مشکلات موجود درد ماهیچه ها در خوردن و بلعیدن نیز متمرکز شود.
• تفریح درمانی: برخی کودکان می توانند از روش های تفریح درمانی بهره ببرند، مثلا درمان با سوارکاری. برای این نوع درمان باید قابلیت های حرکتی، گفتاری و سلامت روحی کودک خود را بالا ببرید.

جراحی و دیگر اعمال

• جراحی اورتوپدی: کودکان مبتلا به کنتراکچر یا بدشکلی شدید نیاز به جراحی روی استخوان ها یا مفاصل دارند تا دست، لگن یا پای آن ها در جای مناسب قرار گیرد.
• اعمال جراحی می توانند عضلات و تاندون هایی را که در نتیجه کنتراکچر به نسبت کوتاه هستند، بلند نماید. این تصحیح، درد را کم می کند و حرکت را بهبود می دهد. عمل جراحی می تواند استفاده از واکر، بریس یا عصا را راحت تر کند.
• جدا کردن اعصاب: در موارد شدید وقتی درمان های دیگر جوابگو نباشند، جراح طی روشی به نام ریزوتومی انتخابی پشتی اعصابی که به عضلات سفت شده منتهی شده است را می بٌرد. این کار ماهیچه را شل می کند و درد را کاهش می دهد اما ایجاد بی حسی نیز می کند.

حمایت و پشتیبانی

• استقلال کودک را حفظ کنید: هر تلاشی هر چند کوچک برای استقلال را تشویق نمایید. تنها به این دلیل که شما می توانید کار ها را سریع تر و راحت تر از کودکتان انجام دهید به این معنی نیست که شما باید انجام دهید.
• حامی کودکتان باشید: شما بخش مهمی از تیم مراقبتی کودک به شمار می آیید. از اینکه از جانب فرزندتان صحبت کنید یا ازپزشک او سوال کنید هراس نداشته باشید.
• به گروه های حمایتی بپیوندید

• واکسینه شوید: واکسیناسیون در مقابل بیماری هایی مانند سرخجه می تواند از عفونت هایی که روی مغز جنین اثر می گذارد، پیشگیری نماید.
• از خود مراقبت کنید: هرچه با سلامت بیشتری باردار شوید امکان ابتلا به عفونت هایی منجر به فلج مغزی نوزاد در شما کمتر است.
• مراقبت های قبل از زایمان را دریافت نمایید: مراجعه منظم به پزشک در طول بارداری راه مناسبی برای کاهش خطرات در مادر و جنین است. مراجعه منظم به پزشک می تواند از تولد نوزاد نارس، تولد نوزاد کم وزن و عفونت ها جلوگیری کند.
• روش های حفاظت از کودک را بیاموزید: با قرار دادن کودک روی صندلی بچه، استفاده از کلاه ایمنی دوچرخه، استفاده از تخت های نرده دار و نظارت مناسب روی کودک از صدمه به سر او جلوگیری کنید.

• تون متفاوت عضلات، مثل شلی یا سفتی بیش از اندازه
• سفتی ماهیچه ها و عکس العمل های اغراق آمیز (اسپاستیسیتی)
• سفتی عضلات با عکس العمل های طبیعی (ریجیدیتی)
• عدم هماهنگی عضلات (آتاکسی)
• ترمور یا حرکات غیر ارادی
• پیچ و تاب خوردن آرام (آتتوز)
• تاخیر کودک در دست یافتن به مهارت های حرکتی مثل بالا بردن تنه با فشار به دست ها، نشستن بدون نیاز به کمک یا خزیدن
• علاقه به استفاده از یک طرف بدن مثل استفاده از یک دست یا کشیدن یک پا به هنگام خزیدن
• اشکال در راه رفتن مثل راه رفتن روی سرپنجه، راه رفتن با زانوی خمیده، راه رفتن قیچی وار، راه رفتن نامتقارن یا با پاهای گشوده از هم
• اشکال در مکیدن شیر یا خوردن غذا
• تاخیر در تکامل زبان یا صحبت کردن مشکل
• اشکال در انجام حرکات دقیق مثل برداشتن مداد یا قاشق
• تشنج

• اشکال در بینایی و شنوایی
• ناتوانی های فکری
• تشنج
• درک غیر عادی لمس یا درد
• بیماری های دهان و دندان
• مشکلات روحی (روانی)
• بی اختیاری ادرار

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

عوارض فلج مغزی

• کنتراکچر: کنتراکچر به کوتاه شدن بافت عضلانی در اثر سفت شدن شدید عضلات گویند (اسپاستیسیتی). کنتراکچر رشد استخوان را مهار، باعث خم شدن استخوان ها و نهایتا بدشکلی، دررفتگی تمام یا بخشی از استخوان می شود.
• سوء تغذیه: مشکلات بلع یا تغذیه می تواند بیمار مبتلا به فلج مغزی را برای دریافت مواد مغذی دچار مشکل کند، خصوصا نوزادان. این مسئله می تواند باعث اختلال در رشد و تضعیف استخوان ها شود. ممکن است کودک برای دریافت کافی مواد غذایی نیاز به لوله غذا داشته باشد.
• مشکلات روحی: ممکن است مبتلایان فلج مغزی دچار عارضه های روانی مثل افسردگی شوند. انزوای اجتماعی و چالش های کنار آمدن با ناتوانی ها می تواند منجر به افسردگی شود.
• بیماری های ریوی: مبتلایان به فلج مغزی ممکن است دچار بیماری های ریوی و اختلالات تنفسی شوند.
• عوارض عصبی: ممکن است مبتلایان به فلج مغزی دچار اختلالات حرکتی شوند یا علائم عصبی آن ها با گذر زمان بدتر شود.
• آرتروز: فشار روی مفاصل یا جهتگیری نادرست مفصل ناشی از اسپاستیسیتی عضلانی، می تواند منجر به بیماری دردناک انحطاطی استخوان (آرتروز) شود.
• استئوپنی: شکستگی در اثر تراکم پایین استخوان (استئوپنی) ممکن است ناشی از چندین عامل مثل عدم حرکت، سوء تغذیه و مصرف داروهای ضد صرع باشد.
• عدم تعادل عضلات چشم: این عارضه روی تمرکز بینایی و دنبال کردن اشیا تاثیر می گذارد. اگر فرد مشکوک به عدم تعادل چشم شود می بایست توسط یک متخصص چشم مورد معاینه قرار بگیرد.