واریکوسل (Varicocele)
«واریکوسل» به بزرگ شدن رگ های داخل کیسه شل پوستی می گویند که بیضه ها در آن قرار دارند. این بیماری شبیه واریس است که بعضی از ما در پاهای خود مشاهده می کنیم.
واریکوسل عامل مشترک کاهش اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم است و می تواند باعث ناباروری شود. البته همه واریکوسل ها بر تولید اسپرم تاثیر نمی گذارند. این بیماری موجب کاهش رشد طبیعی بیضه ها یا کوچک شدن آنها هم می شود.
بیشتر واریکوسل ها در طول زمان پیشرفت می کنند. خوشبختانه، تشخیص بیشتر واریکوسل ها آسان است و بسیاری از آنها نیازی به درمان ندارند. اما اگر علایمی بروز کند، اغلب نیاز به جراحی خواهد داشت.
واریکوسل عامل مشترک کاهش اسپرم و کاهش کیفیت اسپرم است و می تواند باعث ناباروری شود. البته همه واریکوسل ها بر تولید اسپرم تاثیر نمی گذارند. این بیماری موجب کاهش رشد طبیعی بیضه ها یا کوچک شدن آنها هم می شود.
بیشتر واریکوسل ها در طول زمان پیشرفت می کنند. خوشبختانه، تشخیص بیشتر واریکوسل ها آسان است و بسیاری از آنها نیازی به درمان ندارند. اما اگر علایمی بروز کند، اغلب نیاز به جراحی خواهد داشت.
تشخیص:
پزشک یک معاینه جسمی انجام می دهد و ممکن است توده ای غیر حساس به لمس را بالاتر از بیضه پیدا کند که شبیه کیسه ای پر از کرم است. اگر این توده به اندازه کافی بزرگ باشد، پزشک قادر خواهد بود آن را احساس کند.
اما اگر واریکوسل کوچکتر باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد بایستید، نفس عمیق بکشید و در حالی که سعی می کنید نفس را تخلیه کنید جلوی آن را بگیرید-مانور والساوا. این کار به پزشک کمک می کند تا بزرگ شدن غیر عادی رگ ها را تشخیص دهد.
اگر معاینه فیزیکی به نتیجه نرسید، پزشک از سونوگرافی استفاده می کند. در بعضی موارد برای رد علل دیگر واریکوسل مانند تومور رگ اسپرماتیک، نیاز به آزمایش های تصویری بیشتری است.
اما اگر واریکوسل کوچکتر باشد، ممکن است پزشک از شما بخواهد بایستید، نفس عمیق بکشید و در حالی که سعی می کنید نفس را تخلیه کنید جلوی آن را بگیرید-مانور والساوا. این کار به پزشک کمک می کند تا بزرگ شدن غیر عادی رگ ها را تشخیص دهد.
اگر معاینه فیزیکی به نتیجه نرسید، پزشک از سونوگرافی استفاده می کند. در بعضی موارد برای رد علل دیگر واریکوسل مانند تومور رگ اسپرماتیک، نیاز به آزمایش های تصویری بیشتری است.
دلایل:
طناب منوی –طناب اسپرماتیک- خون را به بیضه ها می رساند و از آنها خارج می کند.
مشخص نیست عامل واریکوسل چیست. البته، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این بیماری زمانی شکل می گیرد که دریچه های داخل وریدِ طناب اسپرماتیک از جریان یافتن صحیح خون جلوگیری می کنند. بدن تلاش می کند کمبود خون را جبران کند و در نهایت باعث می شود رگ ها بزرگ شوند. این عارضه به بیضه آسیب می زند و باعث بروز ناباروری می شود.
واریکوسل اغلب در دوران بلوغ شکل می گیرد و معمولا در سمت چپ بروز می کند که به احتمال زیاد علت آن موقعیت رگ بیضه چپ است.
مشخص نیست عامل واریکوسل چیست. البته، بسیاری از کارشناسان بر این باورند که این بیماری زمانی شکل می گیرد که دریچه های داخل وریدِ طناب اسپرماتیک از جریان یافتن صحیح خون جلوگیری می کنند. بدن تلاش می کند کمبود خون را جبران کند و در نهایت باعث می شود رگ ها بزرگ شوند. این عارضه به بیضه آسیب می زند و باعث بروز ناباروری می شود.
واریکوسل اغلب در دوران بلوغ شکل می گیرد و معمولا در سمت چپ بروز می کند که به احتمال زیاد علت آن موقعیت رگ بیضه چپ است.
عوامل خطر
به نظر می رسد هیچ عامل خطر قابل توجهی در ایجاد واریکوسل وجود ندارد.
مراقبت:
ممکن است نیازی به درمان واریکوسل نباشد. بسیاری از مردان مبتلا به واریکوسل می توانند بدون هیچگونه درمانی، فرزند داشته باشند. با این حال، اگر واریکوسل باعث درد، آتروفی بیضه یا ناباروری شد می بایست آن را درمان کرد.
هدف از جراحی این است که رگ آسیب دیده بسته شود و مسیر جریان خون به سمت رگ های سالم هدایت شود. در درمان ناباروری مردان، درمان واریکوسل می تواند ناباروری را بهبود دهد یا به طور کامل درمان کند. همچنین اگر تکنیک هایی مانند لقاح آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد این درمان می تواند کیفیت اسپرم را بالا ببرد.
علایمی که پزشک را به سمت درمان واریکوسل هدایت می کند آتروفی پیشرفته بیضه، درد یا نتیجه غیرعادی آنالیز سمن –منی- است. اگرچه درمان واریکوسل به طور کلی کیفیت اسپرم را بالا می برد، اما روشن نیست که آیا درمان نکردن واریکوسل منجر به بدتر شدن کیفیت اسپرم در طول زمان می شود یا خیر.
درمان واریکوسل خطرات نسبتا کمی همراه دارد که شامل موارد زیر است:
هدف از جراحی این است که رگ آسیب دیده بسته شود و مسیر جریان خون به سمت رگ های سالم هدایت شود. در درمان ناباروری مردان، درمان واریکوسل می تواند ناباروری را بهبود دهد یا به طور کامل درمان کند. همچنین اگر تکنیک هایی مانند لقاح آزمایشگاهی مورد استفاده قرار گیرد این درمان می تواند کیفیت اسپرم را بالا ببرد.
علایمی که پزشک را به سمت درمان واریکوسل هدایت می کند آتروفی پیشرفته بیضه، درد یا نتیجه غیرعادی آنالیز سمن –منی- است. اگرچه درمان واریکوسل به طور کلی کیفیت اسپرم را بالا می برد، اما روشن نیست که آیا درمان نکردن واریکوسل منجر به بدتر شدن کیفیت اسپرم در طول زمان می شود یا خیر.
درمان واریکوسل خطرات نسبتا کمی همراه دارد که شامل موارد زیر است:
- تجمع مایع در اطراف بیضه ها -هیدروسل
- عود واریکوسل
- عفونت
-
آسیب به یک شریان
روش های درمان عبارتند از:
- جراحی باز
- جراحی لاپاروسکوپی
- آمبولیزاسیون زیر پوستی
مراقبت خانگی
اگر واریکوسل درد کمی به همراه داشت، اما روی باروری تان تاثیری نگذاشته بود می توانید برای تخفیف درد از روش های زیر استفاده کنید:
- مسکن های بدون نسخه مانند استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید.
- شورت ورزشی و گشاد بپوشید تا فشار کمتر شود.
علائم:
واریکوسل اغلب علامت و نشانه ای ایجاد نمی کند و به ندرت دردناک می شود. درد در صورت بروز:
- از درد تیر کشنده و شدید تا درد مبهم متغیر است.
- با انجام فعالیت های فیزیکی یا ایستادن، به ویژه در زمان طولانی، افزایش پیدا می کند.
- در طول روز بدتر می شود.
- با به پشت خوابیدن بهتر می شود.
-
موجب ناباروری می شود.
با گذشت زمان، واریکوسل بزرگ تر و قابل توجه تر می شود. می توان ظاهر آن را با عنوان یک «کیسه پر از کرم» توصیف کرد. این عارضه گاهی باعث بروز تورم در بیضه می شود، این تورم تقریبا همیشه در سمت چپ دیده می شود.
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
از آنجا که واریکوسل معمولا نشانه ای ندارد، اغلب نیازی به درمان ندارد. این بیماری ممکن است در طول ارزیابی باروری و یا معاینات معمول جسمی کشف شود.
اگر در کیسه بیضه احساس درد و تورم کردید، یک توده در کیسه بیضه پیدا کردید، متوجه تفاوت اندازه بیضه ها شدید، در جوانی مبتلا به واریکوسل شده بودید یا دچار مشکل ناباروری هستید، با پزشک خود مشورت کنید. عارضه های متعددی منجر به درد بیضه یا توده اسکروتوم –کیسه بیضه- می شوند که برخی از آنها نیاز به درمان فوری دارند.
اگر در کیسه بیضه احساس درد و تورم کردید، یک توده در کیسه بیضه پیدا کردید، متوجه تفاوت اندازه بیضه ها شدید، در جوانی مبتلا به واریکوسل شده بودید یا دچار مشکل ناباروری هستید، با پزشک خود مشورت کنید. عارضه های متعددی منجر به درد بیضه یا توده اسکروتوم –کیسه بیضه- می شوند که برخی از آنها نیاز به درمان فوری دارند.
عوارض جانبی
واریکوسل موجب عوارض زیر می شود:
- کوچک شدن بیضه آسیب دیده –آتروفی: بخش عمده ای از بیضه را لوله های تولید کننده اسپرم تشکیل می دهند. هنگامی که این لوله ها به علت واریکوسل آسیب ببینند، بیضه کوچک و شل می شود. معلوم نیست چه چیزی سبب کوچک شدن بیضه می شود، اما عملکرد نادرست دریچه ها موجب تجمع خون در رگ ها می شود، فشار داخل رگ را بالا می برد و خطر مسمومیت خون و نهایتا آسیب به بیضه را افزایش می دهد.
- ناباروری: واریکوسل دمای داخل و اطراف بیضه را بالا می برد. این عامل روی تشکیل، حرکت و عملکرد اسپرم تاثیر منفی می گذارد.