اطلاعات بيماري

سرخک (Measles)

«سرخک» یک عفونت ویروسی است که در دوران کودکی بروز می کند. زمانی بسیار شایع بود، اما اکنون با یک واکسن، همیشه قابل پیشگیری است.
سرخک که روبلا هم نامیده می شود، گاهی جدی و حتی برای کودکان خردسال مرگ آور است. البته با دریافت واکسن میزان مرگ و میر کودکان در سراسر جهان کاهش یافته است، این بیماری هنوز در سال بیش از 100000 نفر را به کام مرگ می کشد که بیشتر آن ها زیر 5 سال هستند.

تشخیص:

پزشک معمولا با توجه به تظاهرات پوستی و لکه های کوپلیک داخل گونه بیماری را به سرعت تشخیص می دهد. البته بسیاری از پزشکان پیش از این هرگز سرخک را دیده اند، و چون این بثورات با تعدادی از بیماری های دیگر شباهت دارد موجب گمراهی می شود. در صورت لزوم، یک آزمایش خون می تواند تشخیص سرخک را تایید کند.

دلایل:

سرخک یک بیماری بسیار مسری است که به وسیله ویروسی که در بینی و گلو تکثیر می شود، ایجاد می شود. هنگامی که فرد مبتلا به سرخک سرفه، عطسه یا صحبت می کند، قطره های آلوده در هوا پخش می شود و دیگران مبتلا می شوند.
اگر قطرات آلوده روی سطحی بنشینند می توانند تا ساعت ها فعال بمانند. اگر پس از تماس با این ویروس، دهان یا چشم خود را لمس کنید دچار سرخک می شوید.
حدود 90 درصد از افراد مستعدی که در معرض ویروس قرار می گیرند، آلوده خواهند شد.

عوامل خطر

واکسینه نشدن
سفر های بین المللی: احتمال ابتلا به سرخک در کشورهای در حال توسعه بیشتر است.
کمبود ویتامین A

مراقبت:

درمان خاصی برای عفونت سرخک وجود ندارد. با این حال، می توان اقداماتی برای محافظت از افراد آسیب پذیر انجام داد.

واکسیناسیون پس از ابتلا: نوزادان و افراد واکسینه نشده می توانند 72 ساعت پس از قرار گیری در معرض ویروس سرخک واکسینه شوند تا از ابتلا به بیماری در آن ها جلوگیری شود. اگر سرخک هنوز در حال پیشرفت باشد، معمولا علایم ملایمتر و مدت ابتلا کوتاه تر خواهد بود.
سرم ایمونوگلوبولین: زنان باردار، نوزادان و افراد مبتلا به سیستم ایمنی ضعیف که در معرض ویروس قرار دارند پروتیینی -آنتی بادی- به نام سرم ایمونوگلوبولین را به صورت تزریقی دریافت می کنند. وقتی شش روز از قرار گرفتن در معرض ویروس گذشته باشد، این آنتی بادی ها می توانند از بروز سرخک جلوگیری کنند و یا علایم را تخفیف دهند.

داروها

تب بر ها: مانند استامینوفن، ایبوپروفن یا ناپروکسن

به کودکان یا نوجوانانی که علایم سرخک دارند آسپرین ندهید. اگر چه آسپرین برای کودکان بالای 3 سال مورد تایید است، اما کودکان و نوجوانانی که به ویروس یا علایم آنفلوانزا مبتلا شده باشند، هرگز نباید آسپرین مصرف کنند. آسپرین با سندرم ری – یک بیماری نادر اما کشنده- در ارتباط است.

آنتی بیوتیک ها: آنتی بیوتیک برای درمان عفونت های باکتریایی یا عفونت گوش مصرف می شود.
ویتامینA :کودکان مبتلا به کمبود ویتامین A بیشتر در معرض سرخک هستند. به طور کلی به کودکان بالای یک سال 200 هزار واحد بین المللی ویتامین A داده می شود.

سبک زندگی و درمان های خانگی

استراحت کنید و از فعالیت اجتناب کنید.
مقدار زیادی آب، آب میوه و چای گیاهی بنوشید تا مایعاتی که در اثر تب از دست رفته اند جبران شوند.
مجرای تنفسی تان را آرام کنید. برای التیام سرفه و گلودرد از یک رطوبت رسان هوا استفاده کنید.
چشمانتان را ببندید. بسیاری از مبتلایان به سرخک توان تحمل نور را ندارند. اگر نور برایتان آزار دهنده است شدت آن را کم کنید یا عینک آفتابی بزنید. همچنین اگر نور چراغ مطالعه یا تلویزیون مزاحم است از خواندن یا تماشای تلویزیون اجتناب کنید.

پیشگیری

اگر شخصی در خانواده شما مبتلا به سرخک است، این اقدامات احتیاطی را برای محافظت از افراد آسیب پذیر خانواده انجام دهید:

جداسازی یا ایزوله کردن: در زمان سرایت ویروس می بایست فعالیت های روزانه بیمار را متوقف کنید و از ارتباط او با اجتماع جلوگیری کنید.
اگر کسی از اعضای خانواده واکسینه نشده است، او را از بیمار دور نگه دارید.
واکسیناسیون: اطمینان حاصل کنید که هر کسی که در معرض ابتلا به سرخک قرار گرفته و واکسینه نشده، واکسن سرخک را در اسرع وقت دریافت می کند.

اولین دوز واکسن برای نوزادان معمولا بین 12 تا 15 ماهگی و دوز دوم معمولا بین 4 تا 6 سالگی است. اگر قصد دارید قبل از یک سالگی فرزندتان از کشور خارج شوید، با پزشک در مورد واکسیناسیون او صحبت کنید.

اگر کسی قبلا مبتلا به سرخک شده است، بدنش نسبت به این عفونت ایمن است و دیگر مبتلا به سرخک نخواهد شد.

علائم:

علایم و نشانه های سرخک 10 تا 14 روز پس از قرار گرفتن در معرض ویروس ظاهر می شوند و شامل موارد زیر می شود:

تب
سرفه خشک
آبریزش بینی
گلو درد
التهاب چشم ها -ملتحمه
لکه های سفید کوچک با مراکز سفید مایل به آبی در پس زمینه قرمز که در داخل دهان در قسمت داخلی گونه قرار دارند – کوپلیک.
بثورات جلدی که از نواحی بزرگ و صاف تشکیل شده اند و اغلب به یکدیگر متصل می شوند.

عفونت به صورت متوالی و در طول دو تا سه هفته ظهور می کند. مراحل عفونت به شرح زیر است:

عفونت و انکوباسیون –دروه کمون: 10 تا 14 روز اول آلودگی، ویروس سرخک انکوبه می شود. در این زمان هیچ علامت یا نشانه ای از سرخک ندارید.
علایم و نشانه های غیر اختصاصی: سرخک معمولا با یک تب خفیف تا متوسط، اغلب همراه با سرفه مداوم، آبریزش بینی، التهاب ملتحمه و گلودرد آغاز می شود. این عارضه نسبتا خفیف ممکن است دو یا سه روز طول بکشد.
سرخک حاد و بثورات جلدی: این راش های پوستی به صورت لکه های قرمز کوچک هستند که بعضی از آنها کمی بالا آمده اند. لکه ها و جوش های کنار هم به پوست ظاهر قرمز و لکه لکه می دهند. و نخست در صورت ظاهر می شوند.
در طی چند روز آینده، بثورات تنه و بازوان را می پوشانند، سپس روی ران ها، ساق پا و پایین پا ظاهر می شوند. تب به سرعت بالا می رود و تا 41 درجه سانتیگراد افزایش می یابد. راش های پوستی به تدریج کاهش پیدا می کنند، ابتدا از صورت و در آخر از ران ها و پاها پاک می شوند.
دوره سرایت: یک فرد مبتلا به سرخک تقریبا به مدت هشت روز می تواند ویروس را به دیگران سرایت دهد که شروع آن چهار روز قبل از ظاهر شدن بثورات پوستی و پایان آن چهار روز بعد از تظاهرات پوستی است.

چه وقت به پزشک مراجعه کنیم

اگر فکر می کنید که شما یا فرزندتان در معرض سرخک قرار گرفته اید یا اگر به ضایعاتی شبیه سرخک دچار شده اید به پزشک مراجعه کنید.
سابقه بیماری های خود ایمنی خانواده تان را با پزشک مرور کنید، مخصوصا قبل از شروع دوره ابتدایی، قبل از ورود به دانشگاه و قبل از سفرهای بین المللی.

عوارض جانبی

عفونت گوش: یکی از رایج ترین عارضه های سرخک، عفونت باکتریایی گوش است.
برونشیت، لارنژیت یا خروسک: سرخک منجر به التهاب حنجره یا التهاب دیواره داخلی مجاری هوایی می شود.
ذات الریه: پنومونی –ذات الریه عارضه جانبی شایع سرخک است. افراد مبتلا به ضعف سیستم ایمنی می توانند دچار انواع خطرناک یا کشنده ذات الریه می شوند.
انسفالیت: حدود 1نفر از 1000 نفر مبتلا به سرخک دچار انسفالیت می شوند. انسفالیت می تواند پس از سرخک یا چند ماه بعد از آن رخ دهد.
مشکلات بارداری: اگر باردار هستید، باید مراقبت های ویژه ای دریافت کنید، زیرا این بیماری گاهی موجب زایمان زودرس، وزن کم هنگام تولد و مرگ مادر می شود.