درد رشد (Growing pains)

درد رشد اغلب بعنوان درد یا ضربان در پاهای کودک توصیف می شود؛ اغلب در جلوی ران ها، ماهیچه ساق پا یا پشت زانو. درد رشد هر دو پا را درگیر کرده و شب ها بروز پیدا می کند و حتی ممکن است باعث بیدار شدن کودک از خواب شود.
اگرچه این دردها درد رشد نام گرفته اند اما هیچ گونه شواهدی مبنی بر صدمه دیدن فرایند رشد وجود ندارد.  درد رشد ممکن است به آستانه تحمل درد پایین مربوط باشد یا در برخی موارد به مسائل روحی و روانی.
درمان خاصی برای درد رشد وجود ندارد. گذاشتن کیسه آب گرم روی موضع درد و ماساژ آن یکی از بهترین درمان ها برای دردهای رشد است.

دلایل:

علت درد رشد مشخص نیست. اما هیچ گونه شواهدی وجود ندارد که نشان دهد رشد کودک همراه با درد است. و دردهای رشد معمولا در قسمت هایی از بدن اتفاق می افتد که در حال رشد است یا در دوره زمانی رشد سریع. گفته می شود درد رشد ممکن است به سندرم پای بی قرار مربوط باشد. اما درد عضلانی شبانه ناشی از فعالیت بیش از حد کودک در طول روز به نظر می رسد مهم ترین عامل درد رشد باشد. انجام بیش از حد فعالیت هایی چون دویدن، بالا رفتن و پریدن برای سیستم اسکلتی کودکان کاری سخت و دشوار است.

علت دیگری که برای این دردها ذکر می‌شود، فشار زیادی است که در هنگام فعالیت بدنی و بازی به استخوان‌ها و مفاصل وارد می‌شود. بعضی محققین علت این دردهایی را که بدون هیچ علت واضحی در اندام‌های کودک یا نوجوان ایجاد می‌شود، رشد نامتقارن استخوان‌ها و بافت‌های نرم اطراف آن (عضلات، تاندون‌ها و رباط‌ها) می‌دانند. در زمان‌هایی از رشد بچه ممکن است استخوان‌ها سریع رشد کنند ولی عضلات و تاندون‌ها و رباط‌های اطراف مفاصل نتوانند با همان سرعت رشد کرده و از آن عقب می‌مانند. نتیجه آن می‌شود که طول بافت‌های نرم اطراف استخوان‌ها و مفاصل نسبت به استخوان‌ها کوتاه‌تر می‌شود و این کوتاهی نسبی می‌تواند موجب کشیدگی بیشتر آنها و وارد شدن تنش بیشتر در آنها در حین فعالیت بدنی شود. این کشش و تنش موجب درد می‌شود.
 
عده ای دیگر از محققین علت این دردها را بخصوص در کودکان کم‌سال مشکلات روحی و عاطفی آنها می‌دانند. در بسیاری اوقات مشکلات عاطفی بچه‌ها و حتی بزرگسالان خود را بصورت دردهای جسمی نشان می‌دهد. با کمی محبت مادر بصورت مالش پاها و در آغوش گرفتن کودک این دردها از بین می‌روند.
 
در هر صورت این دردهای بدون علت به هر سببی که ایجاد شوند، معمولا با کمی تغییر در شدت و مدت و طریقه انجام فعالیت‌های بدنی و ایجاد محیط عاطفی بهتر برای کودک یا نوجوان خود می‌توان این دردها را کنترل کرد. باید دقت داشت که نباید هر دردی را درد رشد دانست. پزشک قبل از اینکه نام درد رشد را بر مشکلات بچه بگذارد، بررسی کاملی از وی انجام می‌دهد تا مطمئن شود هیچ مشکل جسمی و بیماری قابل شناسایی علت درد بیمار نیست.

مراقبت:

درمان خاصی برای درد رشد وجود ندارد. خبر خوب این است که درد رشد باعث بروز مشکلات دیگر نمی شود و بر روی رشد کودک تاثیری ندارد. دردهای رشد اغلب پس از یک یا دو سال خودبخود بهتر می شوند. و اگر پس از یک سال یا بیشتر بطور کامل از بین نروند، اما کمتردردناک خواهند بود. در این ارتباط شما می توانید با اقدامات خود مراقبتی مثل ماساژ دادن پای کودک، به تسکین درد وی کمک کنید.

علائم:

درد رشد باعث احساس درد یا ضربان در پاها می گردد. این درد اغلب در جلوی ران ها، ماهیچه های ساق پا یا پشت زانوها  احساس می شود. معمولا هردو پا را درگیر می کند. در برخی کودکان درد شکمی یا سردرد نیز در طول اپیزودهای درد رشد، مشاهده می شود. درد هر روز بروز نمی کند و می آید و می رود.
درد رشد اغلب اواخر بعد از ظهر یا اوایل غروب ظاهر می شود و صبح ها از بین می رود. گاهی درد باعث می شود کودک نیمه های شب از خواب برخیزد.
 

چه وقت به دکتر مراجعه کنیم؟

  • درصورت مشاهده علائم زیر به پزشک کودک خود مراجعه کنید:
  • درد ماندگار است
  • صبح ها نیز کودک را آزار می دهد
  • آنقدر شدید است که باعث تداخل در فعالیت های طبیعی کودک می شود
  • درد در مفاصل کودک است
  • با یک حادثه در ارتباط است
  • با علائم دیگری مثل تورم، قرمزی، حساسیت به لمس، تب، لنگیدن، راش پوستی، از دست دادن اشتها، ضعف یا خستگی همراه است