خستگی مفرط ناشی از گرما (Heat exhaustion)
خستگی مفرط ناشی از گرما وضعیتی است با علائمی چون تعریق زیاد و تندی ضربان قلب که بدلیل گرم شدن بیش از حد بدن اتفاق می افتد. خستگی مفرط ناشی از گرما یکی از سه سندرم مرتبط با گرماست، حالت خفیف تر آن کرامپ گرمایی و حالت شدید آن، سکته گرمایی است.
علت خستگی مفرط ناشی از گرما قرار گرفتن در معرض دمای بالا بخصوص زمانی که با رطوبت زیاد و فعالیت فیزیکی همراه باشد است. چنانچه به موقع درمان نشود، ممکن است به سکته گرمایی ختم شود که خطرناک و تهدیدکننده زندگی است. خوشبختانه خستگی مفرط ناشی از گرما قابل پیشگیری است.
علت خستگی مفرط ناشی از گرما قرار گرفتن در معرض دمای بالا بخصوص زمانی که با رطوبت زیاد و فعالیت فیزیکی همراه باشد است. چنانچه به موقع درمان نشود، ممکن است به سکته گرمایی ختم شود که خطرناک و تهدیدکننده زندگی است. خوشبختانه خستگی مفرط ناشی از گرما قابل پیشگیری است.
دلایل:
در آب و هوای گرم، بدن به کمک تعریق خودش را خنک می کند. تبخیر عرق باعث تنظیم دمای بدن می گردد. با اینحال، وقتی به شدت ورزش می کنید یا هرنوع فعالیت شدید در هوای گرم و مرطوب دارید، بازده بدن برای خنک کردن خودش کاهش می یابد.
در نتیجه بدن دچار کرامپ گرمایی می گردد که خفیف ترین شکل گرمازدگی است. کرامپ گرمایی با نوشیدن آب و مایعات حاوی الکترولیت، رفتن به مکان خنک و استراحت درمان می شود.
سایر علل ابتلا به خستگی مفرط ناشی از گرما دهیدراته شدن بدن، نوشیدن الکل و لباس زیاد به تن داشتن است.
در نتیجه بدن دچار کرامپ گرمایی می گردد که خفیف ترین شکل گرمازدگی است. کرامپ گرمایی با نوشیدن آب و مایعات حاوی الکترولیت، رفتن به مکان خنک و استراحت درمان می شود.
سایر علل ابتلا به خستگی مفرط ناشی از گرما دهیدراته شدن بدن، نوشیدن الکل و لباس زیاد به تن داشتن است.
عوامل خطر
هر فردی می‌تواند دچار خستگی گرمایی شود، ولی برخی عوامل حساسیت شما را نسبت به گرمای هوا افزایش می‌دهند، مانند:
- سن کم و سن بالا: کودکان کمتر از 4 سال و بزرگسالان بالاتر از 65 سال در معرض خطر بیشتری برای ابتلای به خستگی گرمایی هستند، زیرا توانایی بدن برای تنظیم دمای خود در کودکان هنوز کامل نشده است و در افراد پیر هم در اثر بیماری‌ها، مصرف داروها و سایر عوامل کاهش می‌یابد.
- برخی داروها: داروهایی که روی توانایی بدن برای حفظ آب خود و عکس العمل مناسب به گرما موثرند عبارتند از: داروهای فشارخون بالا و بیماری‌های قلبی (بتابلوکرها و دیورتیک ها)، داروهای ضد‌حساسیت یا ضد آلرژی (آنتی هیستامین ها) و داروهای آرام بخش و یا ضد روان پریشی. به علاوه برخی داروهای غیر قانونی و غیر مجاز مثل کوکایین، آمفتامین و اکستاسی می‌توانند دمای داخلی بدن را افزایش دهند.
- چاقی: وزن اضافی بدن روی توانایی بدن برای تنظیم دمای خودش موثر است و باعث می‌شود بدن گرمای بیشتری را نگه دارد.
- تغییرات ناگهانی دمای هوا: اگر شما به گرما عادت نداشته باشید، بیشتر دچار بیماری‌های ناشی از گرما مثل خستگی گرمایی خواهید شد. اگر در یک شهر خنک زندگی می‌کنید و به یک منطقه با آب و هوای گرم سفر کنید و یا اگر جایی زندگی می‌کنید که موج گرمایی در آنجا زودتر شروع می‌شود، در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های مرتبط با گرمای هوا خواهید بود، زیرا بدن نمی‌تواند به راحتی به دمای بالای هوا عادت کند.
- بالا بودن شاخص گرمای هوا: شاخص گرمای هوا، مقدار دمای خاصی است که هم دمای بیرون و هم رطوبت را در نظر می‌گیرد. وقتی که رطوبت هوا بالاست، عرق نمی‌تواند به راحتی تبخیر شود و بدن سخت‌تر می‌تواند خودش را خنک کند و در نتیجه باعث بروز خستگی گرمایی و گرمازدگی در فرد می‌شود. وقتی شاخص گرما 33 درجه سانتیگراد یا بیشتر است، بایستی اقدامات لازم را برای خنک نگه داشتن خود انجام دهید.
علائم:
علائم خستگی گرمایی ممکن است به تدریج یا ناگهانی بروز پیدا کند، بخصوص با دوره های طولانی ورزش کردن. علائم شامل موارد زیر است:
- پوست سرد و مرطوب
- تعریق سنگین
- غش
- خستگی
- گیجی
- ضربان قلب ضعیف و تند
- فشار خون پایین به محض ایستادن
- کرامپ (گرفتگی) عضلات
- حالت تهوع
- سردرد
اگر فکر می کنید به خستگی مفرط ناشی از گرما مبتلا شده اید:
- فعالیت های خود را متوقف کرده و استراحت کنید
- به مکان خنک بروید
- آب خنک بنوشید
اگر علائم بدتر شد یا اگر ظرف یک ساعت بهتر نشدید به پزشک مراجعه کنید. چنانچه دمای بدنتان به 40 درجه سانتی گراد رسید، فورا به اورژانس مراجعه کنید.