اطلاعات بيماري

گلو درد استرپتوکوکی (Strep throat)

گلو درد استرپتوکوکی یک عفونت باکتریایی است که باعث درد، ناراحتی و خارش گلو می شود. گلودرد استرپتوکوکی چنانچه درمان نشود باعث عوارضی چون التهاب کلیه یا تب روماتیسمی می گردد. تب روماتیسمی باعث بروز درد و التهاب در مفاصل و نوع خاصی از راش پوستی یا آسیب دریچه قلب می گردد.
اگرچه گلو درد استرپتوکوکی بیشتر در کودکان شایع است اما می تواند در هر سنی بروز کند. چنانچه کودک شما علائم این گلو درد را نشان می دهد به پزشک مراجعه کنید تا نسبت به آزمایش و تشخیص آن اقدامات لازم را انجام دهد.

تشخیص:

پزشک علاوه بر معاینه فیزیکی برای تایید تشخیص ممکن است یکی از آزمایسات زیر را دستور دهد:

آزمایش آنتی ژن سریع: در ابتدا آزمایش آنتی ژن سریع روی نمونه سواب گرفته شده از حلق انجام می شود. این آزمایش باکتری استرپتوکوک را در عرض چند دقیقه با جستجوی موادی در گلو (آنتی ژن ها) تشخیص می دهد. اگر آزمایش منفی شود اما پزشک همچنان شک دارد که بیمار به عفونت استرپتوکوک مبتلاست، کشت گلو انجام می شود.
کشت گلو: به کمک یک سواب استریل از ناحیه پشت حلق و لوزه ها نمونه ای از ترشحات برداشته می شود. این کار دردناک نیست اما ممکن است باعث عق زدن شود. نمونه سپس در آزمایشگاه کشت داده می شود. جواب آزمایش دو روز زمان می برد.

دلایل:

علت گلو درد استرپتوکوکی، باکتری معروف به استرپتوکوک پیوژنز (Streptococcus pyogenes) است که به نام استرپتوکوکوس A نیز شناخته می شود.
باکتری استرپتوکوک بسیار مسری است و می تواند از طریق قطرات معلق در هوا ناشی از سرفه یا عطسه فرد بیمار یا از طریق مصرف غذا و نوشیدنی آلوده به بزاق بیمار، به فرد سالم سرایت کند. همچنین تماس دست با دستگیره در یا سایر سطوح آلوده، نهایتا باعث انتقال باکتری به چشم، دهان و بینی فرد سالم می گردد.

عوامل خطرساز

سن: گلو درد استرپتوکوکی بیشتر در کودکان دیده می شود
زمان سال: اگرچه گلو درد استرپتوکوکی در هر زمانی از سال ممکن است بروز پیدا کند اما بیشتر در اواخر پاییز و اوایل بهار دیده می شود. باکتری استرپتوکوک در هر مکانی که گروهی از مردم در تماس نزدیک با هم هستند منتشر شده و رشد می کند.

مراقبت:

آنتی بیوتیک ها

اگر شما یا کودکتان به گلودرد استرپتوکوکی مبتلا شدید، اولین گزینه درمان تجویز آنتی بیوتیک خوراکی است. اگر در طول 48 ساعت از شروع بیماری آنتی بیوتیک مصرف شود، دوره و شدت علائم کاهش خواهد یافت. همچنین خطر عوارض بیماری و احتمال انتشار عفونت به دیگران نیز کمتر می گردد.
با شروع درمان، شما یا فرزندتان باید یک تا دو روز بعد احساس بهتر بودن کنید. اگر پس از گذشت 48 ساعت از مصرف آنتی بیوتیک بهبودی مشاهده نشد مجددا به پزشک خود مراجعه کنید.
کودکی که آنتی بیوتیک مصرف می کند و احساس خوب بودن می کند و تب ندارد غالبا برای رفتن به مدرسه یا مهدکودک مشکلی نخواهند داشت؛ معمولا 24 ساعت پس از شروع درمان نگرانی از جهت سرایت بیماری به دیگران وجود ندارد. نکته بسیار مهم این است که مصرف آنتی بیوتیک را تا اتمام کامل دارو ادامه دهید و به تصور بهتر بودن، دوره درمان را قطع و ناقص نکنید. توقف زودهنگام مصرف دارو باعث بازگشت مجدد بیماری و عوارض جدی از جمله تب روماتیسمی یا التهاب کلیه خواهد شد.

تسکین علائم

برای تسکین علائم گلو درد و کاهش تب از داروهای بدون نسخه مثل ایبوپروفن یا استامینوفن استفاده کنید.
موقع مصرف آسپرین در کودکان و نوجوانان احتیاط کنید. اگرچه مصرف آسپرین برای کودکان بالای 3سال بدون اشکال و تایید شده است، اما کودکان و نوجوانانی که در گذشته آبله مرغان یا آنفولانزا داشته اند نباید هرگز آسپرین مصرف کنند. چون مصرف آسپرین در این وضعیت با ابتلا به سندرم ری رابطه مستقیم دارد؛ یک بیماری نادر اما تهدید کننده زندگی در کودکان.

سبک زندگی و درمان های خانگی

در اکثر موارد، آنتی بیوتیک ها باکتریهای عامل عفونت را از بین خواهند برد. علاوه بر درمان دارویی، برای تسکین علائم توصیه های زیر را نیز عمل کنید:

استراحت کنید
آب زیاد بنوشید
غذاهای رقیق بخورید
با آب نمک گرم قرقره کنید
در فضای خانه دستگاه رطوبت ساز قرار دهید
از محرک هایی چون سیگار، رنگ و پاک کننده ها دوری کنید

برای پیشگیری از ابتلا به گلودرد استرپتوکوکی، دست های خود را بطور منظم بشویید و به کودک خود نیز شستشوی صحیح دست را آموزش دهید. بهترین راه برای پیشگیری از ابتلا به انواع عقونت ها شستشوی دست با آب و صابون یا استفاده از یک ضدعفونی کننده با پایه الکلی است. موقع عطسه و سرفه دهان خود را بپوشانید و در آخر، لوازم شخصی خود را با دیگران شریک نشوید.

علائم:

درد گلو که معمولا به سرعت بروز می کند
بلع همراه با درد
لوزه های قرمز و متورم، گاهی همراه با تکه های سفید یا رگه هایی از چرک
نقاط قرمز کوچک در منطقه پشت سقف دهان (کام نرم یا سخت)
غدد لنفاوی متورم و حساس به لمس در گردن
تب
سردرد
راش پوستی
حالت تهوع یا استفراغ بخصوص در کودکان کم سن و سال تر
بدن درد

ممکن است شما یا کودکتان بسیاری از این علائم را داشته باشید اما به گلو درد استرپتوکوکی مبتلا نباشید. احتمال اینکه عامل این علائم عفونت ویروسی یا برخی دیگر از بیماری ها باشد وجود دارد. به همین خاطر است که پزشک برای بیمار دستور آزمایش کشت باکتری می دهد تا بیماری او را تایید کند.

چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟

درصورت وجود علائم زیر به پزشک مراجعه کنید:

گلو دردی که با تورم و حساسیت به لمس غدد لنفاوی همراه باشد
گلو دردی که بیش از 48 ساعت طول بکشد
تب بالای 38.3 درجه سلسیوس در کودکان یا تبی که بیش از 48 ساعت طول بکشد
گلو درد همراه با راش پوستی
اشکال در تنفس یا بلع
در صورت تشخیص استرپتوکوک، عدم بهبود بیمار با وجود مصرف آنتی بیوتیک پس از 48 ساعت

عوارض بیماری

این بیماری اگر به موقع و درست درمان شود عوارضی ندارد و خطرناک نیست. در غیر اینصورت عوارض جدی به دنبال خواهد داشت:

عفونت لوزه ها، سینوس ها، پوست، خون، گوش میانی
واکنش های التهابی: عفونت استرپتوکوکی ممکن است منجر به بیماری های التهابی زیر شود:
تب اسکارلت، عفونت استرپتوکوکی که با راش پوستی برجسته مشخص می شود
التهاب کلیه (گلومرولونفریت سیفیلیس)
تب روماتیسمی، بیماری التهابی خطرناک که قلب، مفاصل، سیستم عصبی و پوست را تحت تاثیر قرار می دهد

محققان درحال بررسی این موضوع هستند که آیا بین عفونت استرپتوکوکی و بیماری نادر اختلال عصبی خودایمنی کودکان مرتبط با استرپتوکوک گروه A (PANDAS )، رابطه ای وجود دارد؟ PANDAS اصطلاحی است که برای تشریح کودکان با علائم بیماریهای عصبی مثل اختلال وسواسی اجباری یا اختلال تیک که با عفونت استرپتوکوکی تشدید می شود، استفاده می گردد.