آکنه (Acne)

آکنه یک بیماری پوستی است و زمانی اتفاق می افتد که فولیکول های مو با چربی و سلول های مرده پوست پر شوند. آکنه معمولا روی صورت،گردن، سینه، کمر و شانه ها بروز پیدا می کند. درمان های موثری برای آکنه وجود دارد با اینحال ممکن است آکنه مقاومت نشان دهد. جوش ها و برامدگی های صورت به آرامی درمان می شوند و وقتی یکی شروع به محو شدن می کند دیگری ظاهر می گردد.

دلایل:

چهار عامل اصلی باعث ایجاد آکنه می شوند:
  1. تولید چربی
  2. سلول های مرده پوست
  3. منافذ بسته
  4. باکتری ها
آکنه عموما روی صورت، گردن، قفسه سینه، کمر و شانه ها دیده می شود. پوست این نقاط بدن بیشترین غدد چربی (سباسئوس) را دارد. آکنه وقتی ایجاد می شود که فولیکول های مو توسط چربی و سلول های مرده پوست، مسدود شوند.
فولیکول های مو به غدد چربی وصل شده اند. این غدد ماده ای روغنی (سبوم) ترشح می کنند تا مو و پوست نرم و لطیف شوند. سبوم معمولا از طریق شفت مو و فولیکول های باز مو به سطح پوست نقل مکان می کند.
وقتی بدن مقدار زیادی سبوم و سلول های مرده پوست تولید می کند، این دو در فولیکول های مو جمع می شوند و تشکیل حفره ای می دهند که محیطی مناسب برای رشد و تجمع باکتری هاست. اگر منافذ بسته بوسیله باکتری ها عفونی شوند، نتیجه آن التهاب خواهد بود.
منفذ بسته ممکن است باعث بسته شدن دیواره فولیکول و تولید سرسفید گردد. و یا ممکن است منفذ به سمت سطح باز شود و رنگی تیره پیدا کرده و باعث ایجاد سرسیاه شود.
سرسیاه ممکن است به شکل کثیفی چسبیده در منافذ بنظر برسد. اما درواقع منافذ با باکتری و چربی که بعلت مجاورت با هوا به رنگ قهوه ای درآمده اند، پر شده اند.
جوش ها (pimple) نقاط قرمزرنگ برآمده ای هستند با مرکز سفیدرنگ که در اثر ملتهب یا عفونی شدن فولیکول های بسته مو، تشکیل می شوند. انسداد و التهاب اگر در عمق فولیکول های مو اتفاق بیفتد توده هایی شبیه کیست زیر سطح پوست ایجاد می کند. دیگر منافذ پوست که دهانه غدد عرق هستند، معمولا نقشی در ایجاد آکنه ندارند.
 

عواملی که آکنه را تشدید می کنند

  • هورمون ها: آندروژن هورمونی است که در دوران بلوغ دختران و پسران افزایش یافته و باعث می شود غدد چربی بزرگ شده و سبوم بیشتری تولید کنند. تغییرات هورمونی در دوران بارداری و مصرف قرص های ضد بارداری خوراکی نیز تولید سبوم را تحت تاثیر قرار می دهد. مقادیر کم آندروژن در خون زنان نیز از جمله علل هورمونی بدتر شدن آکنه است.
  • داروها: مصرف برخی داروها مانند کورتیکواستروئیدها، تزریق یا مصرف قرص تستوسترون، لیتیوم و دانازول ممکن است آکنه ایجاد کند.
  • تغذیه: مطالعات نشان داده اند برخی غذاها مثل محصولات لبنی  و غذاهای غنی از کربوهیدرات مثل نان، شیرینی و چیپس ها ممکن است آکنه را تشدید کنند. شکلات سالهاست که فرض می شود باعث بدتر شدن آکنه می گردد. در مطالعه ای که اخیرا روی 14 مرد دارای آکنه انجام شد مشخص شد خوردن شکلات با افزایش آکنه در ارتباط است. مطالعات بیشتری باید انجام شود تا نشان دهد چرا چنین اتفاقی می افتد و آیا لازم است مبتلایان به آکنه رژیم خاصی را دنبال کنند؟
  • استرس: ارتباط بسیار تنگاتنگی با آکنه دارد. زیرا ترشح هورمون تستوسترون را افزایش می‌دهد. عامل استرس در زنان بسیار اهمیت دارد، زیرا تحمل بدن آنها نسبت به افزایش سطح این هورمون کمتر از مردان است.
 

تصورات غلط درباره آکنه

عوامل زیر تاثیر ناچیزی بر بروز آکنه دارند:
  • غذاهای چرب: خوردن غذاهای چرب فاقد تاثیر یا با تاثیر کم بر ایجاد آکنه است. اگرچه کار کردن در محیط چرب مثل آشپزخانه هایی که سرخ کردن با روغن زیاد انجام می شود باعث تحریک پوست و تشکیل آکنه می گردد؛ چون روغن روی سطح پوست نشسته و فولیکول های مو را مسدود می کند. در نهایت پوست تحریک و آکنه تشکیل می گردد.
  • پوست کثیف: کثیفی عامل ایجاد آکنه نیست. اتفاقا وقتی پوست را به سختی مالش می دهید یا با مواد شیمیایی یا صابون های سخت، تمیز می کنید پوست تحریک شده و آکنه تشدید می شود. اگرچه این کارها به از بین رفتن چربی، پوست مرده و دیگر مواد کمک می کند.
  • مواد آرایشی: مواد آرایشی الزاما باعث بدتر شدن آکنه نمی شوند بخصوص اگر از مواد آرایشی فاقد چربی استفاده کنید تا منافذ پوست مسدود نشوند و همچنین مواد آرایشی را بطور منظم از روی پوست پاک کنید. مواد آرایشی فاقد چربی تداخلی با اثر داروهای آکنه ندارند.

مراقبت:

چنانچه مصرف محصولات بدون نسخه در درمان آکنه موثر واقع نشد، پزشک داروهای قوی تر یا دیگر درمان ها را تجویز می کند. متخصص پوست برای کمک به شما کارهای زیر را می کند:
  1. کنترل آکنه
  2. اجتناب از زخم شدن یا دیگر آسیب های پوست
  3. به چشم نیامدن جای زخم ها و کاهش اثرات ظاهری آنها
داروهای آکنه با کاهش تولید چربی، افزایش سرعت برگشت سلول های پوست، مبارزه با عفونت باکتریایی یا کاهش التهاب به شما کمک می کنند. نتیجه این اعنال کمتر شده اثر زخم روی صورت است. با بیشترین تجویز داروهای آکنه، ممکن است چهار تا هشت هفته طول بکشد تا نتایج مشخص شود و ممکن است قبل از بهتر شدن پوست علائم بدتر نیز شود. ممکن است ماه ها یا سال ها طول بکشد تا آکنه کاملا درمان شده و از بین برود.
دارویی که پزشک تجویز می کند به نوع و شدت آکنه بستگی دارد. دارو ممکن است موضعی یا خوراکی باشد. اغلب داروها در ترکیب با هم استفاده می شوند. زنان باردار مجاز به استفاده از داروهای درمان آکنه نیستند.
با پزشک خود درباره خطرات و فواید داروها و سایر درمان های موجود مشورت کنید.
 

داروهای موضعی

این محصولات بهترین تاثیر خود را وقتی می گذارند که بر روی پوست تمیز و خشک 15 دقیقه پس از شستشو مالیده شوند. اثرات درمان ممکن است تا چند هفته خود را نشان ندهد. ممکن است در ابتدا پوست تحریک شود؛ مثل قرمزی، خشکی و پوسته ریزی.
پزشک برای کاهش این اثرات توصیه هایی می کند؛ مثلا افزایش دوز مصرف به صورت تدریجی، شستشوی داروی موضعی مدت کوتاهی پس از استعمال یا تغییر دارو.

بیشترین داروهای موضعی که برای آکنه تجویز می شوند عبارتند از:
  • رتینوئیدها: این داروها به شکل کرم، ژل و لوسیون هستند. رتینوئیدها از ویتامین A گرفته می شوند. این داروها شب ها و در ابتدا 3بار در هفته و سپس با عادت کردن پوست روزانه استعمال می شوند. این داروها مانع تشکیل فولیکول های مو می گردند.
  • آنتی بیوتیک ها: این داروها باکتری ها را نابود کرده و قرمزی پوست را کاهش می دهند. در چند ماه اول درمان، ممکن است رتینوئید و آنتی بیوتیک با هم مصرف شوند، صبح ها آنتی بیوتیک و شب ها رتینوئید. آنتی بیوتیک ها اغلب با بنزوئیل پروکسید ترکیب شده اند تا احتمال مقاومت آنتی بیوتیکی کاهش یابد.
  • داپسون: این ژل زمانی بیشترین تاثیر را دارد که با رتینوئید موضعی ترکیب شود. خشکی و قرمزی پوست از اثرات جانبی این داروست.
 

داروهای خوراکی

  • آنتی بیوتیک ها
  • قرص های ضدبارداری خوراکی ترکیبی
  • داروهای ضد آندروژن
  • ایزوترتینوئین
 

تراپی ها

  • نوردرمانی
  • لایه برداری شیمیایی
  • درآوردن جوش های سرسفید و سرسیاه
  • تزریق استروئید
 

درمان جای آکنه

از درمان های زیر برای التیام و از بین بردن زخم های به جای مانده از آکنه استفاده می شود:
  • پرکننده بافت نرم: تزریق پرکننده های بافت نرم، مانند کلاژن یا چربی، در زیر پوست و اسکارها می تواند پوست را پر کند. این باعث می شود اسکارها کمتر جلب توجه کند. نتایج موقت هستند، بنابراین شما نیاز به تکرار تزریق به صورت دوره ای دارید. اثرات جانبی شامل تورم موقت، قرمزی و کبودی می باشد.
  • لایه برداری شیمیایی: در این تکنیک از اسیدهایی با قدرت بالا برای برداشتن لایه بالایی پوست و به حداقل رساندن اسکارهای عمیق تر استفاده می شود.
  • سایش پوست یا درم ابریژن: این روش معمولا برای اسکارهای شدیدتر در نظر گرفته می شود. در این تکنیک به وسیله دستگاهی مخصوص پودری به سطح پوست پاشیده شده و در همان لحظه ساکشن می شود. این کمک می کند تا اسکارها در پوست اطراف محو شود.
  • لیزر: با استفاده از لیزر لایه برداری شده و نتیجه ی آن بهبود ظاهر پوست است.
  • نور درمانی: لیزرهایی خاص، منابع نور پالسی و دستگاه های رادیو فرکوئنسی که به اپیدرم آسیب نمی زنند می توانند برای درمان اسکار استفاده شوند. در این درمان لایه درم پوست حرارت می بیند و باعث نوسازی پوست می شود. بعد از چند جلسه درمان اسکارها احتمالا کمتر جلب توجه می کنند. این درمان دوره بهبودی کمتری نسبت به سایر درمانها دارد. اما فرد ممکن است نیاز به جلسات درمانی زیاد با نتایج نه چندان زیاد داشته باشد.
  • جراحی پوست: در این تکینیک با روش پانچ اسکار برداشته شده و جای آن را بخیه کرده و پیوند پوست می کنند.
 

درمان کودکان

بیشتر مطالعات انجام شده روی داروهای آکنه روی کودکان 12 سال به بالا انجام شده است. بروز آکنه در کودکان زیر 12 سال نیز افزایش یافته است. به گفته کلینیک مایو در یک مطالعه روی دختران 9 تا 10 ساله، 78 درصد آنها ضایعات آکنه داشتند. اگر کودک شما آکنه دارد به متخصص پوست مراجعه کنید. درمورد داروهای مناسب کودکان، دوزهای مناسب، تداخلات دارویی، اثرات جانبی و اینکه آیا این درمان ها بر رشد و نمو کودک تاثیرگذار است، با پزشک مشورت کنید.
 

سبک زندگی و توصیه های خانگی

شما می توانید با استفاده از محصولات بدون نسخه، محصولات مراقبت از پوست با کیفیت و دیگر تکنیک های مراقبت از پوست از آکنه خفیف پیشگیری کرده و یا آن را تحت کنترل درآورید:
  • مناطق مشکل دار را با یک پاک کننده ملایم بشویید: صورت خود را با یک صابون ملایم و آب گرم دو بار در روز بشویید. اگر آکنه در اطراف خط رویش مو هم ایجاد می شود، هر روز موهای خود را شامپو کنید.
از محصولات خاصی مانند اسکراب ها و ماسک ها به دلیل تحریک شدن پوست استفاده نکنید. شستشو و اسکراب زیاد نیز پوست را تحریک می کند. در صورت نیاز به حذف موهای منطقه مشکل دار این کار را به آرامی انجام دهید.
سازمان غذا و داروی امریکا هشدار می دهد که برخی از لوسیون های ضد آکنه بدون نسخه معمول، پاک کننده ها و سایر محصولات پوست می تواند واکنشی نادر اما جدی را عامل شود.
  • از تحریک کننده های پوست دوری کنید: از مصرف مواد آرایشی، کرم ضدآفتاب، محصولات مو یا کانسیلرهای آکنه چرب و حاوی روغن اجتناب کنید. محصولاتی استفاده کنید که دارای برچسب برپایه آب یا noncomedogenic (منافذ پوست را مسدود نمی کنند) هستند. این محصولات کمتر باعث آکنه می گردند.
  • از یک نرم کننده فاقد چربی دارای ضدآفتاب استفاده کنید: در برخی افراد، آفتاب آکنه را بدتر می کند. برخی از داروهای آکنه هم فرد را نسبت به اشعه آفتاب حساس تر می کنند. برای اینکه مطمئن شوید که داروهای شما این اثر را دارند یا نه این مطلب با را با پزشک خود در میان بگذارید.
  • به چیزهایی که پوست شما را لمس می کند دقت داشته باشید: پوست خود را به مانند موی خود تمیز نگه دارید. از تماس وسایل آلوده مانند گوشی تلفن و موبایل به پوست خود اجتناب کنید. لباس یا کلاه تنگ بخصوص اگر باعث تعریق شوند مشکل ساز است. عرق و چربی ضمینه ساز ایجاد آکنه هستند.
  • از دستکاری کردن جوش ها پرهیز کنید: این کار می تواند باعث عفونت و اسکار گردد.

علائم:

برحسب شدت آکنه، علائم فرق می کند:
  • سرسفید (منافذ پر و بسته)
  • سرسیاه (منافذ پر و باز – وقتی چربی در معرض هوا قرار می گیرد قهوه ای می شود)
  • جوش های قرمز و حساس (پاپول)
  • جوش ها (پوسچول یا چرکدانه)، پاپول هایی با چرک در نوک خود
  • توده های بزرگ، سفت و دردناک زیر سطح پوست (ندول)
  • توده های دردناک و پر از چرک زیر سطح پوست (ضایعات کیستیک)
 

چه وقت به دکتر مراجعه کنیم؟

اگر درمان های خانگی به از بین رفتن آکنه کمک نکرد، به پزشک مراجعه کنید.
سازمان غذا و دارو هشدار می دهد که برخی از پاک کننده ها، لوسیون ها و سایر محصولات پوستی غیرنسخه ای درمان آکنه باعث واکنش جدی می گردند. این نوع از واکنش ها نادر است بنابراین با قرمزی، تحریک یا خارشی که بعد از مصرف این محصولات ایجاد می شود اشتباه نگیرید.
چنانچه پس از مصرف محصول پوستی غیرنسخه ای علائم زیر در شما ایجاد شد سریعا به پزشک مراجعه کنید:
  • غش
  • اشکال در تنفس
  • تورم چشم ها، صورت، لب ها یا زبان
  • تنگی گلو