آرتریت روماتوئید نوجوانان (Juvenile idiopathic arthritis)
برخی انواع آرتریت روماتوئید جوانان باعث بروز عوارض جدی مثل مشکلات رشدی و التهاب چشم می شوند.
درمان این بیماری بر کنترل درد، بهبود عملکرد و پیشگیری از آسیب مفصلی متمرکز است.
نکات کلیدی و مهم
به هر حال شما و دیگر افراد خانواده نقش مهمی در بهبود شرایط موجود خواهید داشت: استفاده از بهترین درمان های ممکن، همکاری با متخصصین روماتولوژیست جهت دریافت داروهای مناسب و تمرینات ورزشی مفید و در نهایت آمادگی برای مقابله با مشکلات احتمالی از جمله اقداماتی است که به پیشرفت درمان کودک شما کمک خواهد کرد.
پیش بینی اینکه بیماری روماتیسم چگونه فرزند شما را تحت تاثیر قرار می دهد بسیار مشکل است، چرا که هر فردی بیماری متفاوتی دارد و به داروها عکس العمل متفاوتی نشان می دهد. برای این بیماری درمانی وجود ندارد اما بسیاری از کودکان و جوانان رو به بهبودی می روند، بدین معنا که نشانه های بیماری در آنها گاهی برای همیشه از بین می رود. از هر ۳ کودک ۲ نفر مشکلات فیزیکی بزرگسالان را به میزان کم و یا اصلا نخواهند داشت. اما برای بعضی از کودکان و جوانان روماتیسم مشکلات بلند مدتی را به وجود خواهد آورد، همانند:
- ادامه استفاده از داروها
- تخریب مفاصل
- ضعیف شدن استخوان ها (پوکی استخوان)
- نیاز به جایگزینی مفاصل
تشخیص:
چه آزمایشات تشخیصی وجود دارد؟
۲-آزمایشات چشم:
لازم است کودک شما جهت تشخیص التهاب چشم بطور منظم تحت معاینات چشم پزشکی قرار بگیرد. این کار توسط متخصصین چشم پزشکی صورت می گیرد.
نوعی از التهاب چشم که در ارتباط با شایع ترین نوع JIA است التهاب چشمی مزمن (chronic anterior uveitis ) است که فاقد هرگونه نشانه ای اعم از درد یا قرمزی چشم می باشد و این بدان معناست که این بیماری بدون انجام تست خاصی به نام slit lamp قابل تشخیص نیست. (Slit lamp دستگاهی در چشم پزشکی ها که دارای لامپی با شدت نور بالاست و می تواند پرتو نازکی از نور را به داخل چشم متمرکز کرده و به همراه یک بیومیکروسکوپ به بررسی بخش های مختلف چشم انسان اعم از بیرونی، داخلی و انتهایی پرداخته و به چشم پزشک در تشخیص مشکلات بینایی کمک می کند). اگر این بیماری بدون درمان ادامه پیدا کند می تواند منجر به کوری فرد شود، اگرچه انجام آزمایشات منظم و درمان های مناسب احتمال این اتفاق را کم می کند.
اگر پس از انجام این تست، التهاب چشم توسط پزشک متخصص تایید شد، قطره های مناسب چشمی جهت کاهش التهاب، تورم و احتمالا فشار بالای داخل چشم تجویز می شود. بیشتر کودکان مبتلا به التهاب چشم با موفقیت درمان می شوند و بعد از مدتی می توان درمان آنها را کم و یا متوقف کرد.
اگر پزشک به JIA سیستمیک ( منتشر ) در کودک شما مشکوک شود احتمالا نیاز به آزمایشات متعددی برای رد احتمال وجود سایر بیماری ها دارد. بعنوان مثال:
- گرفتن نمونه مغز استخوان برای رد احتمال سرطان خون
- انجام ام-آر-آی و یا اسکن اولتراسوند برای تشخیص اینکه مفاصل به چه میزان تحت تاثیر قرار گرفته اند.
- عکسبرداری با اشعه ایکس که معمولا در اولین مراجعه کودک شما به بیمارستان صورت می گیرد و احتمال وجود سایر بیماری هایی که منجر به درد استخوان و مفاصل می شود را رد می کند.
دلایل:
مراقبت:
در صورت قطعی شدن بیماری روماتیسم نوجوانان ضروری است بیمار تحت درمان دارویی منظم قرار گیرد. در صورت عدم درمان در سیر بیماری مفاصل تخریب شده و اعضای دیگر بدن مانند چشم آسیب خواهد دید.
اقدامات درمانی برای روماتیسم جوانان
برای درمان روماتیسم جوانان به تیمی از کارشناسان (تیم چند رشته ای) نیاز می باشد. برای اینکه بتوانید بهترین مراقبت ها و درمان های پزشکی را برای کودکتان فراهم کنید لازم است یک همکاری همه جانبه بین شما، تیم پزشکی و مسئولین مدرسه کودکتان وجود داشته باشد.
بهترین اقدامات درمانی عبارت است از:
۱- درمان اولیه با داروهای موثر
۲- یک برنامه ورزشی منظم و پویا
3-برای دست یافتن به نتایج مطلوب، کاهش سرعت بیماری و اثر تخریبی آن بر مفاصل لازم است کودک شما مناسب ترین درمان را در بهترین زمان ممکن دریافت کند. در همین راستا، شروع تمرینات ورزشی کودک شما را به تحرک واداشته و مفاصلش را از تخریب حفظ می کند.
درمانهای دارویی
تیم روماتولوژیست کودک شما، با استفاده از داروهایی با کمترین اثرات جانبی بیماری روماتیسم را کنترل می کنند. داروهای مورد استفاده در این بیماری شامل موارد زیر می باشد:
۱- داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی ( NSAIDs )
۲- استروئیدهای خوراکی و تزریقی در نقاط خاص بدن
۳- داروهای اصلاح کننده ضد روماتیسمی ( DMARDs )
۴- داروهای تعدیل کننده سیستم امنیتی
۵- داروهای بیولوژیک
فیزیوتراپی و کاردمانی
در اولین جلسه فیزیوتراپی، فیزیوتراپ حرکت مفاصل، کشش ماهیچه ها و نحوه راه رفتن و انجام فعالیت های روزانه کودکتان را بررسی کرده و بر اساس آن یک برنامه ورزشی متناسب با وضعیت موجود کودکتان طراحی می کند. او همچنین به شما نشان می دهد که چطور در منزل این تمرینات را انجام دهید. با موافقت شما و نظر پزشک معالج، ممکن است لازم باشد با مسئولین مدرسه درمورد محدود کردن فعالیتهای کودکتان و چگونگی همراهی او با سایر هم کلاسیهایش صحبت کنید.
فیزیوتراپ، شما و کودکتان را در ارتباط با تاثیر روماتیسم بر فعالیتهای تفریحی، مدرسه و مراقبت های آینده راهنمایی می کند. همچنین برای تطبیق دادن کودک با شرایط کلاس درس، استفاده از صندلی های خاص و یا میزهای چرخشی را به شما پیشنهاد می دهد. ضمن اینکه در صورت نیاز شما را به یک اورتوتیست یا پودیاتریست معرفی می کند تا با تجویز کفی های طبی یا دیگر وسایل کمکی درد را در بیمار کنترل و به تحرک او کمک کنند. گاه بعضی از کودکان در مدرسه از مچ بندهای طبی استفاده می کنند که در عین آزاد بودن انگشتان برای نوشتن، به مچ دست نیز استراحت می دهد. همچنین ممکن است در شرایط خاص نیاز به بستن آتل (معمولا در شب) جهت کشیده نگه داشتن زانوها داشته باشد که این کاملا به نظر پزشک معالج و فیزیوتراپیست کودکتان دارد.
جراحی
کمک به خود
رژیم غذایی
تمرینات ورزشی و استراحت
برای اینکه کودکتان بطور منظم تمرینات ورزشی را انجام دهد پیشنهاد های زیر توصیه می شوند:
۱- ذهن کودکتان را در ارتباط با تمرینات ورزشی مثبت کنید تا این کار برای او از یک کار سخت و طاقت فرسا به یک تفریح سرگرم کننده و قسمتی از بازی تبدیل شود.
۲- یک برنامه روتین روزانه بریزید و ساعتی از روز را برای ورزش انتخاب کنید که اشتیاق کودک بیشتر باشد؛ مثلا قبل از یک برنامه تلویزیونی مورد علاقه او.
۳- تمرینات کششی به برطرف نمودن خشکی صبحگاهی مفاصل کمک می کند.
۴- جداولی طراحی کنید و با دادن نمرات مثبت و در نهایت هدیه دادن به کودکتان او را تشویق کنید.
۵- شما باید کودکتان را برای شرکت در فعالیت های ورزشی تشویق کنید. هرگونه فعالیت بدون تماس فیزیکی مثل شنا، دوچرخه سواری و پیاده روی ورزش های مناسب تری هستند.
کودک شما به استراحت زیاد نیاز ندارد، بجز مواردی که در فاز بحرانی و شدید بیماری روماتیسم قرار گرفته باشد و احساس بیماری و خستگی کند. شما باید او را تشویق کنید تا آنجا که ممکن است فعالیت داشته باشد. اگر بیمار برای خوابیدن مشکل داشته باشد از راهنمایی پزشک معالج و روانشناس کمک بگیرید.
مراقبت از دندان ها
طب مکمل
علائم:
- درد: درحالیکه ممکن است کودکتان از درد شکایتی نداشته باشد احتمالا متوجه می شوید که در راه رفتن می لنگد بخصوص صبح ها پس از برخواستن از خواب یا پس از چرت زدن در میانه روز اولین چیزی است که به چشم می آید.
- تورم: تورم مفصل شایع است اما اغلب ابتدا در مفاصل بزرگتر مثل زانو دیده می شود.
- خشکی: ممکن است متوجه شوید یک ناتوانی کلی در کودکتان وجود دارد بخصوص صبح ها پس از برخواستن از خواب یا پس از برخواستن از چرت میان روز.
همانند سایر فرم های بیماریهای روماتیسمی، آرتریت روماتوئید نوجوانان نیز زمان هایی در خاموشی به سر می برد و زمان هایی نیز شعله ور می شود.