خلط (Mucus)
غدد موجود در دیواره داخلی بینی، گلو، راه های تنفسی، معده و روده روزانه حدود یک تا دو لیتر خلط یا موکوس تولید می کنند.
موکوس، ماده غلیظ و مرطوبی است که این قسمت های بدن را مرطوب می کند و مهاجم های خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها را گیر می اندازد و از بین می برد، قبل از اینکه این عوامل میکروبی بتوانند وارد بدن شوند و باعث بیماری گردند.
در حالت عادی ، شما متوجه این ترشحات بینی نمی شوید، زیرا با بزاق دهان مخلوط می شود و بدون اینکه شما را اذیت کند، به ته گلو می ریزد و به تدریج و پی در پی در طی روز بلعیده می شود. فقط وقتی بدن شما بیشتر از حد معمول خلط تولید می کند و یا خلط گلو غلیظ تر از حالت عادی می باشد، متوجه آن می شوید. ترشحات اضافی بینی به شکل آبریزش بینی، بیرون می آید. وقتی ترشحات و خلط بینی از پشت آن به گلو می ریزد، خلط پشت بینی یا خلط گلو نامیده می شود.
موکوس، ماده غلیظ و مرطوبی است که این قسمت های بدن را مرطوب می کند و مهاجم های خارجی مانند باکتری ها و ویروس ها را گیر می اندازد و از بین می برد، قبل از اینکه این عوامل میکروبی بتوانند وارد بدن شوند و باعث بیماری گردند.
در حالت عادی ، شما متوجه این ترشحات بینی نمی شوید، زیرا با بزاق دهان مخلوط می شود و بدون اینکه شما را اذیت کند، به ته گلو می ریزد و به تدریج و پی در پی در طی روز بلعیده می شود. فقط وقتی بدن شما بیشتر از حد معمول خلط تولید می کند و یا خلط گلو غلیظ تر از حالت عادی می باشد، متوجه آن می شوید. ترشحات اضافی بینی به شکل آبریزش بینی، بیرون می آید. وقتی ترشحات و خلط بینی از پشت آن به گلو می ریزد، خلط پشت بینی یا خلط گلو نامیده می شود.
دلایل:
- سرماخوردگی
- آنفلوآنزا
- آلرژی ها
- سینوزیت
- گیر کردن جسمی در بینی (بیشتر در بچه ها)
- بارداری
- برخی داروها (مانند قرص های ضدبارداری و داروهای فشار خون بالا)
- انحراف تیغه وسط بینی و یا هر مشکل ساختاری که روی سینوس ها تاثیر بگذارد
- تغییر آب و هوا، هوای سرد و یا خشکی بیش از حد هوا
- برخی غذاها، مثلا غذاهای پر ادویه تولید خلط را بیشتر می کنند
گازها و بوی ناشی از مواد شیمیایی، عطرها، مواد شوینده، سیگار و سایر مواد محرک گاهی اوقات مشکل، تولید زیاد خلط نیست، بلکه خلط به مقدار کافی از پشت بینی و گلو دفع نمی شود. مشکلات قورت دادن و بلعیدن باعث تجمع ترشحات و خلط در گلو می شود. این مشکلات در اثر افزایش سن، انسداد گلو و بیماری هایی مانند ریفلاکس معده به مری ایجاد می شوند.
مراقبت:
درمان خلط پشت بینی بستگی به علت آن دارد. عفونت های باکتریایی با مصرف آنتی بیوتیک بهبود می یابند، اما خلط سبز یا زرد لزوما نشانه عفونت باکتریایی نیست.
سرماخوردگی نیز می تواند باعث سبز یا زرد شدن خلط شود، در حالیکه یک بیماری ویروسی است و نیازی به آنتی بیوتیک ندارد.
مصرف داروهای آنتی هیستامین و دکونژستان (ضداحتقان ها) برای بهبود خلط پشت بینی ناشی از سینوزیت و عفونت ویروسی مفید است.
مصرف این داروها به همراه داروهای کورتونی و اسپری های بینی به درمان خلط گلوی ناشی از آلرژی کمک می کند.
آنتی هیستامین های قدیمی به دلیل کاهش آب خلط و غلیظ کردن آن، بهترین درمان برای خلط گلو نیستند، ولی آنتی هیستامین های جدید بهتر هستند، زیرا کمتر باعث خواب آلودگی می شوند. لذا بهتر است قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک مشورت کنید، زیرا این داروها دارای اثرات جانبی از سرگیجه گرفته تا خشکی دهان هستند.
روش دیگر برای درمان خلط گلو، رقیق کردن آن است. خلط ها دارای غلظت های مختلفی هستد. خلط غلیظ چسبنده تر است و بیشتر شما را ناراحت می کند.
رقیق کردن خلط گلو از بسته شدن مجرای گوش و سینوس ها توسط آن و در نتیجه عفونت گوش و سینوزیت جلوگیری می کند. یک راه ساده برای رقیق کردن خلط، مصرف بیشتر آب و مایعات است.
سایر روش های رقیق کردن خلط عبارتند از:
سرماخوردگی نیز می تواند باعث سبز یا زرد شدن خلط شود، در حالیکه یک بیماری ویروسی است و نیازی به آنتی بیوتیک ندارد.
مصرف داروهای آنتی هیستامین و دکونژستان (ضداحتقان ها) برای بهبود خلط پشت بینی ناشی از سینوزیت و عفونت ویروسی مفید است.
مصرف این داروها به همراه داروهای کورتونی و اسپری های بینی به درمان خلط گلوی ناشی از آلرژی کمک می کند.
آنتی هیستامین های قدیمی به دلیل کاهش آب خلط و غلیظ کردن آن، بهترین درمان برای خلط گلو نیستند، ولی آنتی هیستامین های جدید بهتر هستند، زیرا کمتر باعث خواب آلودگی می شوند. لذا بهتر است قبل از مصرف هر نوع دارویی با پزشک مشورت کنید، زیرا این داروها دارای اثرات جانبی از سرگیجه گرفته تا خشکی دهان هستند.
روش دیگر برای درمان خلط گلو، رقیق کردن آن است. خلط ها دارای غلظت های مختلفی هستد. خلط غلیظ چسبنده تر است و بیشتر شما را ناراحت می کند.
رقیق کردن خلط گلو از بسته شدن مجرای گوش و سینوس ها توسط آن و در نتیجه عفونت گوش و سینوزیت جلوگیری می کند. یک راه ساده برای رقیق کردن خلط، مصرف بیشتر آب و مایعات است.
سایر روش های رقیق کردن خلط عبارتند از:
- مصرف داروهای رقیق کننده خلط مانند شربت گایافنزین
- استفاده از اسپری بینی سالین (محلول نمکی) یا آب نمک کشیدن به داخل بینی برای شستن و خارج کردن خلط اضافی، باکتری ها، مواد آلرژن (حساسیت زا) و سایر مواد محرک از سینوس ها
- استفاده از دستگاه بخور برای افزایش رطوبت هوای اتاق
- موقع خوابیدن با گذاشتن چند بالش، سرتان را بالا بیاورید تا خلط در ته گلوی شما جمع نشود.
اگر آلرژی دارید، برای کاهش آن به توصیه های زیر عمل کنید:
- روی تشک و بالش خود از روکش ضدغبار استفاده کنید.
- روبالشی، ملحفه تشک و سایر ملافه های رختخواب خود را هر چند مدت یکبار با آب دغ بشویید.
- از فیلتر هوای HEPA در خانه خود استفاده کنید.
- هر چند روز یکبار، خانه خود را گردگیری کنید و جاروبرقی بکشید.
اگر خلط بینی شما بوی چرک می داد، اگر تب داشتید، اگر خس خس می کردید و یا علائم شما 10 روز یا بیشتر طول کشید، به پزشک مراجعه کنید، زیرا ممکن است دچار عفونت باکتریایی شده باشید.
اگر خلط شما خونی بود، فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر با مصرف دارو خلط شما برطرف نشد، بایستی به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا سی تی اسکن، عکسبرداری با اشعه ایکس و سایر آزمایشات لازم را برای شما تجویز کند.
اگر خلط شما خونی بود، فورا به پزشک مراجعه کنید. اگر با مصرف دارو خلط شما برطرف نشد، بایستی به پزشک متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید تا سی تی اسکن، عکسبرداری با اشعه ایکس و سایر آزمایشات لازم را برای شما تجویز کند.
علائم:
جمع شدن خلط در گلو شما را اذیت می کند و بایستی به طور مداوم گلوی خودتان را پاک کنید.
به دلیل آنکه وجود خلط، گلو را تحریک می کند و حاوی مواد التهابی است، باعث سرفه می شود که اغلب شب ها بدتر می شود. در حقیقت، خلط پشت بینی، شایع ترین علت سرفه طولانی مدت است.
ریختن خلط پشت بینی به گلو باعث خشن شدن صدا و درد گلو می شود.
اگر این خلط و ترشحات، شیپور استاش را ببندد (شیپور استاش لوله ای است که گلو را به گوش میانی وصل می کند) باعث عفونت دردناک گوش می شود.
اگر موکوس و خلط، مجرای سینوس را ببندد، باعث عفونت سینوس ها (سینوزیت) می شود.
به دلیل آنکه وجود خلط، گلو را تحریک می کند و حاوی مواد التهابی است، باعث سرفه می شود که اغلب شب ها بدتر می شود. در حقیقت، خلط پشت بینی، شایع ترین علت سرفه طولانی مدت است.
ریختن خلط پشت بینی به گلو باعث خشن شدن صدا و درد گلو می شود.
اگر این خلط و ترشحات، شیپور استاش را ببندد (شیپور استاش لوله ای است که گلو را به گوش میانی وصل می کند) باعث عفونت دردناک گوش می شود.
اگر موکوس و خلط، مجرای سینوس را ببندد، باعث عفونت سینوس ها (سینوزیت) می شود.