پتشی - لکه های خونی زیر پوست (Petechiae)
پتشی، نقاط گرد و کوچکی است که در اثر خونریزی روی پوست پدید می آیند. خونریزی باعث می شود پتشی به رنگ قرمز، قهوه ای یا بنفش دیده شود. معمولا این عارضه به صورت خوشه ای دیده می شود و ممکن است شبیه به راش ظاهر گردد. معمولا با دست کشیدن لمس نمی شوند و با فشار روی آن ها رنگ خود را از دست نمی دهند. گاهی اوقات در سطح داخلی دهان یا روی پلک ها نیز دیده می شوند.
پتشی یک عارضه شایع است و ممکن است به بیماری های زیاد و متنوع از نظر شدت و ضعف مربوط باشد.
دلایل:
رگ های خونی کوچک (کاپیلاری) کوچکترین بخش های سرخرگ ها را به کوچکترین بخش های سیاهرگ ها متصل می کنند. وقتی این رگ های کوچک خونریزی می کنند، خون در زیر پوست نشت می کند و پتشی به وجود می آید. این نوع خونریزی ها می تواند به دلایلی از جمله موارد زیر باشد:
- زور زدن های طولانی
- برخی از عارضه های پزشکی
- نوع خاصی از جراحت
- داروها
- جراحات و آفتاب سوختگی ها
زور زدن های طولانی
پتشی در صورت، گردن و سینه می تواند ناشی از زور زدن های طولانی باشد که در اثر فعالیت های زیر ایجاد می شود
- گریه
- سرفه
- استفراغ
- زایمان
- وزنه برداری
برخی از دارو ها
ممکن است پتشی در اثر مصرف برخی از داروها مثل موارد زیر ایجاد شود:
- ضد انعقاد ها
- آتروپین
- کاربامازپین
- هیدرات کلرال
- دزیپرامین
- ایندومتاسین
- ناپروکسن
- نیتروفورانتوئین
- پنی سیلین
- کینین
بیماری های عفونی
ممکن است پتشی بر اثر چندی از عفونت های باکتریایی، ویروسی و قارچی ایجاد شود:
- عفونت سیتومگالوویروس (CMV)
- اندوکاردیت (عفونت لایه داخلی قلب)
- سندرم ریوی هانتا
- مننگوکوکسمی
- مونونوکلئوز
- تب مخملک
- تب خالدار کوه های راکی
- سپسیس، یک عفونت خونی شدید که نوتروفیل ها را سریع تر از آنکه تولید شوند مصرف می کند
- گلودرد استرپتوکوکی
- تب هموراژیک ویروسی
عارضه های پزشکی دیگر
ممکن است پتشی در اثر یک عارضه غیر عفونی ایجاد شود. موارد زیر نمونه هایی از این عوامل هستند:
- واسکولیت
- ترومبوسیتوپنی (کمبود پلاکت)
- لوسمی
- اسکوروی (کمبود ویتامین ث)
- کمبود ویتامین K
جراحات و آفتاب سوختگی ها
کودک آزاری مثل فشردن چیزی روی صورت یا کار دیگری که موجب ایجاد پتشی در صورت یا چشم می شود، گاز گرفتن یا تنبیه بدنی می تواند موجب پتشی شود. جراحاتی که موجب لهیدگی می شود، مثل آسیب های ناشی از تصادم موجب ایجاد پتشی در صورت، گردن و سینه می شود. آفتاب سوختگی شدید نیز در بعضی مواقع موجب پتشی می شود.
مراقبت:
درمان پتشی با درمان اختلال انعقاد خون و بیماری زمینه‌است. اگر مشکل زمینه‌ای وجود نداشته باشد این لکه‌ها به خودی خود در عرض چند روز بهبود می‌یابند.
علائم:
علامت خاصی ندارد. نقاط گرد و کوچک به رنگ قرمز، قهوه ای یا بنفش که معمولا به صورت خوشه ای دیده می شوند. با دست کشیدن لمس نمی شوند و با فشار روی آن ها رنگ خود را از دست نمی دهند. گاهی اوقات در سطح داخلی دهان یا روی پلک ها نیز دیده می شوند.
چه وقت به پزشک مراجعه کنیم؟
وقتی روی بدن شما یا کودکتان به طور گسترده و غیر قابل توجیه لکه های پتشی ایجاد شد، سریعا به پزشک مراجعه کنید. تشخیص علت بسیار مهم است. زیرا برخی از مشکلات زمینه ای می تواند موجب مسائل جدی شود.