شکستگی کمپرشن ستون فقرات (Spinal compression fracture)
شکستگی های کمپرشن به ترک های بسیار ریز در مهره های ستون فقرات می گویند که شایع ترین علت ایجاد آنها بیماری پوکی استخوان است. با افزایش تعداد این موبرداشتگی های کوچک، ممکن است مهره مذکور از هم پاشیده شده و نهایتا باعث شکستگی کمپرشن ستون فقرات گردد. کیفوز یا قوز از علائم بارز این نوع شکستگی ها است.
تشخیص:
پزشک معالج برای تشخیص عارضه از روش های تصویر برداری مانند رادیوگرافی ساده یا سی تی اسکن یا ام آر آی یا اسکن رادیوایزوتوپ استفاده میکند. بررسی و سنجش تراکم استخوان برای پی بردن به درجه پوکی استخوان ممکن است مورد نیاز باشد.
دلایل:
وقتی مهره دچار استئوپروز یا پوکی استخوان میشود ضعیف میشود. جسم مهره از استخوانی درست شده که مثل اسفنج یا یک کیک دارای خلل و فرج و حفرات کوچکی است. با افزایش سن و به علت استئوپروز این خلل و فرج و حفرات بزرگتر شده و در نتیجه مهره ضعیف میشود.
در طول روز بطور طبیعی فشارها و ضرباتی به مهره ها وارد میشوند که مهره ها به راحتی در مقابل آنها مقاومت میکنند. وقتی استخوان مهره ضعیف میشود تحمل مقاومت در مقابل این فشارها و ضربات را از دست میدهد در نتیجه براثر هر ضربه کوچکی که به مهره وارد میشود شکستگی های بسیار کوچکی در مهره ایجاد میشود ( این ضربات و فشارها ممکن است براثر پریدن، جهیدن، چرخیدن، پایین رفتن از پله، افتادن ماشین در دست انداز، بلند کردن یک جسم سنگین یا حتی سرفه و عطسه کردن اتفاق بیفتد).
فرد متوجه این شکستگی ها نمیشود جز اینکه ممکن است در همان زمان قدری کمردرد برای فرد ایجاد شود که بعد از مدتی خوب میشود. شکستگی هم خودبخود جوش میخورد. به تدریج شکستگی پشت شکستگی اتفاق میفتد و کم کم این شکستگی ها به هم اضافه میشوند. با هر بار شکستگی شکل مهره کمی تغییر میکند. مهره روی خودش خرد میشود. ارتفاع مهره کم میشود و این کاهش ارتفاع بخصوص در جلوی مهره بیشتر است، چون پشت مهره از مواد سخت تری تشکیل شده و این شکستگی ها بیشتر جلوی مهره را تحت تاثیر قرار می دهند. بعد از مدتی شکل جسم مهره که بصورت یک استوانه است تغییر کرده و ارتفاع جلوی استوانه کم میشود. به مرور فرد دچار وضعیت خمیده ای می شود که پزشکان به آن کیفوز یا قوز کمری می گویند.
وقتی این اتفاق درچند مهره ایکه روی یکدیگر قرار گرفته اند میفتد ستون مهره به طرف جلو خمیده میشود یعنی قوس پیدا میکند. به همین علت فرد کم کم دچار قوز میشود. وی متوجه میشود که کم کم قدش نیز در حال کاهش است. این شکستگی ها را کمپرشن Compression fracture میگویند. مهره ای که دچار پوکی است هم میتواند مانند هر استخوان دیگر دچار یک شکستگی واحد و بزرگ شود. احتمال این شکستگی ها در مهره پوک شده بیشتر است و این مهره ها بر اثر ضربات به مراتب ضعیف تر از معمول هم دچار شکستگی میشوند.
در طول روز بطور طبیعی فشارها و ضرباتی به مهره ها وارد میشوند که مهره ها به راحتی در مقابل آنها مقاومت میکنند. وقتی استخوان مهره ضعیف میشود تحمل مقاومت در مقابل این فشارها و ضربات را از دست میدهد در نتیجه براثر هر ضربه کوچکی که به مهره وارد میشود شکستگی های بسیار کوچکی در مهره ایجاد میشود ( این ضربات و فشارها ممکن است براثر پریدن، جهیدن، چرخیدن، پایین رفتن از پله، افتادن ماشین در دست انداز، بلند کردن یک جسم سنگین یا حتی سرفه و عطسه کردن اتفاق بیفتد).
فرد متوجه این شکستگی ها نمیشود جز اینکه ممکن است در همان زمان قدری کمردرد برای فرد ایجاد شود که بعد از مدتی خوب میشود. شکستگی هم خودبخود جوش میخورد. به تدریج شکستگی پشت شکستگی اتفاق میفتد و کم کم این شکستگی ها به هم اضافه میشوند. با هر بار شکستگی شکل مهره کمی تغییر میکند. مهره روی خودش خرد میشود. ارتفاع مهره کم میشود و این کاهش ارتفاع بخصوص در جلوی مهره بیشتر است، چون پشت مهره از مواد سخت تری تشکیل شده و این شکستگی ها بیشتر جلوی مهره را تحت تاثیر قرار می دهند. بعد از مدتی شکل جسم مهره که بصورت یک استوانه است تغییر کرده و ارتفاع جلوی استوانه کم میشود. به مرور فرد دچار وضعیت خمیده ای می شود که پزشکان به آن کیفوز یا قوز کمری می گویند.
وقتی این اتفاق درچند مهره ایکه روی یکدیگر قرار گرفته اند میفتد ستون مهره به طرف جلو خمیده میشود یعنی قوس پیدا میکند. به همین علت فرد کم کم دچار قوز میشود. وی متوجه میشود که کم کم قدش نیز در حال کاهش است. این شکستگی ها را کمپرشن Compression fracture میگویند. مهره ای که دچار پوکی است هم میتواند مانند هر استخوان دیگر دچار یک شکستگی واحد و بزرگ شود. احتمال این شکستگی ها در مهره پوک شده بیشتر است و این مهره ها بر اثر ضربات به مراتب ضعیف تر از معمول هم دچار شکستگی میشوند.
شکستگی کمپرشن ستون فقرات چه کسانی را بیشتر تهدید می کند؟
دو گروه از مردم بیشترین شانس شکستگی کمپرشن را دارند:
- مبتلایان به پوکی استخوان
- مبتلایان به سرطان که سرطان به استخوان هایشان رسیده است
اگر انواع خاصی از سرطان (میلوم متعدد و لنفوم) در شما تشخیص داده شده باشد پزشک حتما شما را از نظر وجود شکستگی های کمپرشن مورد معاینه قرارخواهد داد. به عبارت دیگر گاه یک شکستگی در ستون فقرات ممکن است اولین علامت از ابتلای فرد به سرطان باشد.
اما اغلب موارد شکستگی های کمپرشن به دلیل پوکی استخوان است.
شما ممکن است مبتلا به پوکی استخوان باشید و از آن آگاه نباشید. در واقع دو سوم شکستگی های کمپرشن هرگز تشخیص داده نمی شوند چون بسیاری از مردم فکر می کنند کمردرد بخشی از فرایند پیری و التهاب مفاصل است.
اما اغلب موارد شکستگی های کمپرشن به دلیل پوکی استخوان است.
شما ممکن است مبتلا به پوکی استخوان باشید و از آن آگاه نباشید. در واقع دو سوم شکستگی های کمپرشن هرگز تشخیص داده نمی شوند چون بسیاری از مردم فکر می کنند کمردرد بخشی از فرایند پیری و التهاب مفاصل است.
مراقبت:
اکثر این شکستگی ها بعد از ۸-۶ هفته بطور خود بخود خوب میشوند. چند روز استراحت و مصرف دارو ممکن است تنها درمانی باشد که مورد نیاز این بیماران است. گاهی پزشک معالج بریس های بخصوصی بصورت کمربند طبی برای بیمار تجویز میکند تا قدری حرکات ستون مهره را محدود کند. این محدودیت ممکن است به بهبود شکستگی کمک کند.
همچنین پزشک معالج از داروهایی برای کنترل شدت پوکی استخوان کمک میگیرد. در صورتیکه درد به درمان های معمول جواب ندهد عمل جراحی ممکن است به بیمار کمک کند. دو نوع جراحی که برای این بیماران انجام میشود کیفوپلاستی و ورتبروپلاستی است. بهترین کاندید این جراحی ها بیمارانی هستند که به علت شکستگی کمپرشن جدید دچار درد شدید شده اند.
همچنین پزشک معالج از داروهایی برای کنترل شدت پوکی استخوان کمک میگیرد. در صورتیکه درد به درمان های معمول جواب ندهد عمل جراحی ممکن است به بیمار کمک کند. دو نوع جراحی که برای این بیماران انجام میشود کیفوپلاستی و ورتبروپلاستی است. بهترین کاندید این جراحی ها بیمارانی هستند که به علت شکستگی کمپرشن جدید دچار درد شدید شده اند.
علائم:
شکستگی های کمپرشن ممکن است ناگهان اتفاق بیفتند. در اینصورت درد شدیدی در کمر احساس می شود:
- درد اغلب در قسمت وسط یا پایین کمر حس می شود. همچنین ممکن است در دو طرف یا جلوی ستون فقرات حس شود.
- درد تند و برنده است، می تواند ناتوان کننده باشد و هفته ها تا ماه طول بکشد تا از بین برود.
شکستگی ناشی از پوکی استخوان ممکن است در ابتدا علامتی نداشته باشد. اغلب وقتی از بیمار برای علت دیگری عکسبرداری اشعه ایکس می شود، این شکستگی ها کشف می گردند. با گذشت زمان ممکن است علائم زیر بروز کند:
- کمر دردی که به آرامی شروع می شود و با راه رفتن بدتر می گردد اما در زمان استراحت احساس نمی شود
- با گذشت زمان قد فرد کوتاه می شود؛ چیزی حدود 15 سانتی متر
- فرد خمیده می شود؛ اصطلاحا دچار قوز یا کیفوز می گردد
اگر روی ناحیه بیش از حد خمیده فشار وارد شود، در موارد خاص، باعث بی حسی، سوزن سوزن شدن، ضعف، اشکال در راه رفتن و از دست دادن کنترل روده یا مثانه می گردد