اطلاعات بيماري

سرطان خون - لوسمی (Leukemia)

لوکمی یا لوسمی یا سرطان خون، سرطان بافت های خون ساز بدن از جمله مغز استخوان و سیستم لنفاوی می باشد. انواع مختلفی از لوکمی وجود دارد که برخی از آنها تنها در کودکان اتفاق می افتد. برخی دیگر اغلب مختص بزرگسالان است.
لوکمی معمولا بر گلبول های سفید خون اثر می گذارد. گلبول های سفید مسوول مبارزه با عفونت در بدن هستند و برای انجام این کار در یک روند طبیعی تقسیم و باتوجه به نیاز بدن تقسیم می شوند. اما در مبتلایان به لوکمی مغز استخوان گلبول های سفید غیرطبیعی تولید می کند که نمی توانند به وظایف خود به درستی عمل کنند.

انواع مختلف لوکمی

4 نوع اصلی لوکمی وجود دارد که می‌توانند به زیرگروه‌های دیگری تقسیم شوند. برای تقسیم‌بندی انواع لوکمی، قدم اول تعیین این است که اگر سرطان:

لوکمی لنفوسیتیک یا میلوژنز باشد: در این نوع، سرطان می‌تواند هم در سلول‌های سفید لنفوئید یا میلوئید خون ایجاد شود.
لوکمی لنفوسیتیک، زمانی است که سرطان در سلول‌های لنفوسیت (سلول‌های لنفوئید) رخ می‌دهد.
لوکمی میلوژنز، زمانی است که سرطان در سلول‌های میلوئید، اغلب گرانولوسیت‌ها یا مونوسیت‌ها، رخ می‌دهد.

لوکمی حاد یا مزمن: لوکمی می‌تواند به دو صورت حاد یا مزمن دیده شود.

لوکمی حاد: سلول‌های سرطانی جدید یا نابالغ، به نام بلاست، بسیار نابالغ مانده و نمی‌توانند عملکرد خود را انجام دهند. بلاست‌ها به سرعت تزاید پیدا کرده و بیماری رشد می‌کند.
لوکمی مزمن: سلول‌های لوکمی بیشتر بالغ بوده و اغلب می‌توانند بعضی از عملکردهای خود را انجام دهند. سلول‌ها آهسته‌تر رشد می‌کنند و تعداد آنها با سرعت کمتری زیاد می‌شوند، بنایراین پیشرفت بیماری به تدریج صورت می‌گیرد.

براساس این یافته‌ها، لوکمی به یکی از 4 گروه اصلی زیر تقسیم می‌شود:

لوکمی میلوژنز حاد (AML)،
لوکمی میلوژنز مزمن (CML)،
لوکمی لنفوسیتیک حاد (ALL)
لوکمی لنفوسیتیک مزمن (CLL).

البته انوع دیگری نیز از لوکمی وجود دارند که زیاد دیده نمی‌شوند.

تشخیص:

علاوه بر بررسی سابقه کامل پزشکی و معاینات بالینی، روش‌های تشخیصی این بیماری شامل موارد زیر هستند:

آسپیراسیون مغز استخوان یا بیوپسی: در این روش، مقادیر اندکی از مایع مغز استخوان (آسپیراسیون) و بافت توپر مغز استخوان (بیوپسی) برداشته می‌شود. البته استخوانی که مورد استفاده قرار می‌گیرد، استخوان‌های لگن هستند. با این روش، تعداد، اندازه و بالغ شدگی سلول‌های خونی یا سلول‌های غیرطبیعی تعیین می‌شوند.
شمارش کامل سلول‌های خونی: با این تست، اندازه، تعداد، بالغ شدگی سلول‌های مختلف خونی در یک حجم مشخصی از خون اندازه‌گیری می‌‌شود.
تست‌های خونی اضافی: این تست‌ها می‌تواند شامل بررسی بیوشیمی خون، ارزیابی عملکرد کلیه و کبد و مطالعات ژنتیکی باشد.
اسکن توموگرافی کامپیوتری (سی‌تی اسکن): در این روش تشخیصی، با استفاده از ترکیب اشعه ایکس و تکنولوژی کامپیوتری، تصاویر افقی یا محوری از بدن گرفته می‌شود. سی‌تی اسکن تصاویر دقیقی را از هر قسمتی از بدن، شامل استخوان‌ها، عضلات، بافت چربی و اعضای بدن نشان می‌دهند. تصاویر سی‌تی اسکن دقیق‌تر از اشعه ایکس معمولی است.
تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI): روشی تشخیصی است که از ترکیبی از مگنت‌های بزرگ، رادیوفرکوئنسی و یک کامپیوتر برای تولید تصاویر دقیق از اعضا و ساختارهای درون بدن.
اشعه ایکس: یک تست تشخیصی که از انرژی اشعه الکترومگنتیک برای تولید تصاویر از بافت‌های داخلی، استخوان‌ها و اعضا روی فیلم استفاده می‌کند.
اولتراسوند (که سونوگرافی هم نامیده می‌شود): یک روش تصویربرداری تشخیصی که با استفاده از امواج صوتی با فرکانس بالا و یک کامپیوتر، تصاویری را از عروق خونی، بافت‌ها و اعضا ایجاد می‌کند. اولتراسوندها برای مشاهده اعضای داخلی و عملکرد آنها و ارزیابی جریان خون از میان عروق مختلف استفاده می‌شوند.
بیوپسی غدد لنفاوی: روشی است که برای برداشت بافت یا سلول‌ها از یک غده لنفاوی در بدن، به منظور ارزیابی زیر میکروسکوپ استفاده می‌شود.
پونکسیون کمری: در این روش، یک سوراخ توخالی در قسمت پشت کمر، درون کانال نخاعی، قرار داده می‌شود. این محل، ناحیه اطراف طناب نخاعی است. با این روش، فشار داخل کانال نخاعی و مغز قابل اندازه‌گیری می‌شود. مقدار کمی از مایع مغزی نخاعی برداشته شده و برای تعیین وجود هرگونه عفونت، سلول‌های لوکمی در مایع مغزی نخاعی یا دیگر مشکلات مورد بررسی قرار می‌گیرد. مایع مغزی نخاعی، مایعی است که مغز و طناب نخاعی را شستشو می‌دهد.

دلایل:

دانشمندان هنوز بدرستی علت دقیق لوکمی را نمی دانند. بنظر می رسد لوکمی ترکیبی از عوامل ژنتیکی و فاکتورهای محیطی باشد.
بطور کلی بنظر می رسد لوکمی زمانی بروز پیدا می کند که در DNA برخی سلول های خونی جهش صورت می گیرد. ممکن است علاوه بر این تغییرات دیگری نیز در سلول ها اتفاق افتد که هنوز کامل تشخیص داده نشده و با لوکمی در ارتباط است.
ناهنجاری های خاصی ممکن است باعث شود سلول ها به سرعت تقسیم و رشد یافته و درحالیکه سلول های سالم و طبیعی می میرند به زندگی خود ادامه دهند. با گذشت زمان این سلول های غیرعادی جای سلول های سالم خونی در مغز استخوان را گرفته و منجر به سلول های سفید، سلول های قرمز پلاکت های خونی کمتری گشته و در نهایت علائم لوکمی ظاهر می شود.

مراقبت:

تعیین نوع درمان خاص برای لوکمی حاد و مزمن به‌وسیله پزشک مشخص می‌شود و این موضوع بستگی دارد به
سن بیمار، سلامت عمومی و سابقه پزشکی، نوع لوکمی و عوامل دیگر، مانند تغییرات کروموزومی در سلول‌ها، گسترش بیماری، تحمل بیمار نسبت به داروهای خاص، روش‌های تشخیصی و انواع درمان‌ها، انتظارات برای دوره‌های بیماری، نظر یا ترجیح بیمار.

درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:

شیمی‌درمانی یا داروهای درمان هدفمند،
رادیوتراپی،
پیوند مغز استخوان یا سلول‌های بنیادی خون محیطی،
درمان بیولوژیکی که از سیستم ایمنی بدن برای مبارزه با سرطان استفاده می‌کند،
جراحی،
تزریق خون (سلول‌های قرمز خون و پلاکت‌ها)
داروهایی که برای پیشگیری یا درمان صدمات وارد شده به دیگر سیستم‌های بدن در اثر لوکمی تجویز می‌شوند.

علائم:

علائمی که در زیر می‌آیند، شایع‌ترین علائم هستند. البته هر بیماری می‌تواند علائم متفاوتی را نشان دهد. این علائم ممکن است شامل موارد زیر باشند:
افزایش حساسیت به تب‌ها و تب‌ها، احساس ضعف یا خستگی، پوست رنگ‌پریده، تنگی نفس، خونریزی، کبود شدگی، تب، لرز، کاهش اشتها، کاهش وزن، درد یا تورم غدد لنفاوی، کبد یا طحال ، دانه‌های ریز قرمزرنگ زیر پوست که نتیجه خونریزی‌های بسیار کوچک است (پتشی)، لثه‌های متورم یا خونریزی دهنده، عرق کردن، درد استخوانی یا مفاصل.
علاوه براین، لوکمی حاد می‌تواند علائم زیر را نیز ایجاد کند: سردرد، استفراغ، گیجی، از دست دادن کنترل عضلانی، تشنج، تورم بیضه، زخم در چشم‌ها یا روی پوست. لوکمی می‌تواند همچنین پوست، سیستم عصبی مرکزی، دستگاه گوارش، کلیه‌ها و بیضه‌ها را نیز درگیر کند.
علائم لوکمی حاد و مزمن ممکن است مشابه دیگر اختلالات خونی یا مشکلات پزشکی باشد.

عوارض:

...