اطلاعات بيماري

عوارض ابتلا به دیابت نوع 2

 در مراحل ابتدایی بیماری، اثرات زیادی بر سلامتی شما نمی‌گذارد، اما هرچه بیماری پیشرفته‌تر می‌شود، بر سایر اندام‌های مهم بدن از جمله قلب، رگها، اعصاب، چشم‌ها و کلیه شما تاثیر می‌گذارد. کنترل قندخون به پیشگیری از عوارض و اثرات جانبی بیماری جلوگیری می‌کند. بعضی از عوارض ابتلا به دیابت نوع 2 شامل:

• بیماریهای قلبی و عروقی. دیابت شدیدا خطر ابتلا به بیماریهای قلبی و عروقی، از جمله بیماری عروق کرونر با درد قفسه سینه (آنژین)، حمله قلبی، سکته، تصلب شریان و فشارخون بالا شود.
• آسیب دیدن اعصاب (نوروپاتی). قندخون بالا می‌تواند رگهایی که به سیستم عصبی شما تغذیه رسانی می‌کنند آسیب رسانند (بخصوص اعصاب پا). این آسیب‌ها می‌ـواند باعث بی‌حسی، سوزش و درد، بخصوص در سر انگشتان دست و پا شود.
• آسیب دیدن کلیه (نفروپاتی). درون کلیه میلیون‌ها رگ کوچک و ظریف خون وجود دارد و دیابت می‌تواند باعث آسیب دیدن این رگ‌ها و درنتیجه آسیب دیدن کلیه می‌شود.
• آسیب های چشمی. دیابت می‌تواند به رگهای خونی درون شبکیه چشم آسیب رسانده و حتی باعث نابینایی شود. همچنین دیابت نوع 2 می‌تواند منجر به سایر آسیب ها و بیماریهای چشمی از جمله آب مروارید و یا گلوکوم  شود.
• آسیب دیدن پا. آسیب دیدن اعصاب پا و یا جریان کم خون در پاها می‌تواند منجر به آسیب‌های جدی و شدید به پا شده و حتی منجر به قطع انگشت پا و یا خود پا شود.
• صدمات پوستی و دهانی. دیابت می‌تواند باعث مشکلات پوستی از جمله عفونت و قارچ شود. عفونت و چرک گلو هم ممکن است یکی از عوارض این بیماری باشد.
• بیماری آلزایمر. دیابت نوع 2 می‌تواند خطر ابتلا به بیماری آلزایمر را افزایش دهد.
• کمای دیابتی. زمانیکه یک شخص با بیماری دیابت نوع 2 شدیدا مریض شده و یا آب بدنش خیلی کم می‌شود و قادر به نوشیدن آب کافی برای جبران بی‌آبی نیست، ممکن است دچار این بیماری خطرناک شود.
• مشکلات شنوایی.
• پوکی استخوان.

 
آزمایش قند خون پلاسما در حالت ناشتا (FPG)

آزمایش تحمل گلوکز خوراکی

آزمایش گلوکز پلاسمای رندوم

آزمایش A1c

• میزان هموگلوبین A1c در خون شما بیانگر میزان بالابودن قند خون شما در سه ماه گذشته است. بر این اساس می‌توان تعیین کرد دارو، رژیم غذایی و سایر درمان‌های تجویزشده بوسیله پزشک شما موثر بوده است یا نه.
• این آزمایش باید هر سه ماه یکبار انجام شود، مگر در صورتی که قند خون شما از پیش به خوبی کنترل شده باشد. در این مورد دکتر شما ممکن است توصیه کند هر شش ماه یکبار آن را انجام دهید.
• نتایج این آزمایش می‌تواند به پیش‌بینی احتمال بروز عوارض دیابت از جمله بیماری قلبی، یا آسیب به چشم‌ها، کلیه‌ها یا دستگاه عصبی کمک کند.

زمانی دیابت نوع 2 رخ می‌دهد که بدن در برابر دیابت نوع 2 مقاوم شده و یا غده پانکراس انسولین کافی تولید نمی‌کند. هرچند دلیل این اتفاق هنوز مشخص نیست، اما عوامل زیر بر این بیماری تاثیر داشته و خطر ابتلا به آن را افزایش می‌دهد:

• وزن زیاد و یا چاقی 
• سن بالای 45 سال
• ابتلا به دیابت حاملگی
• ابتلای سایر افراد خانواده به دیابت نوع 2
• ابتلا به مرحله پیش از دیابت
• عدم تحرک
• داشتن HDL خون پایین و یا تری گلیسیرید بالا
• فشارخون بالا
• نژاد و ژنتیک

• رژیم غذایی سالم
• ورزش منظم
• احتمالا مصرف دارو های دیابت یا انسولین
• نظارت بر قند خون

رژیم غذایی سالم

• میوه ها
• سبزیجات
• غلات سبوس دار

فعالیت های فیزیکی

نظارت بر قند خون

داروهای دیابت و درمان با انسولین

1. متفورمین: عموما متفورمین اولین داروی تجویزی برای دیابت نوع دو است. این دارو با بهبود حساسیت بافت های بدن به انسولین کار می کند. بنابراین بدن انسولین را به شکل موثر تری  مصرف می کند. متفورمین تولید گلوکز در کبد را کاهش می دهد. این دارو ممکن است به تنهایی قند خون را به میزان کافی کاهش ندهد. پزشک به همراه دارو تغییراتی در سبک زندگی مثل کاهش وزن و فعالیت بیشتر را پیشنهاد خواهد داد. تهوع و اسهال از عوارض جانبی متفورمین است. این عوارض جانبی معمولا با عادت کردن بدن به مصرف آن از بین می رود. اگر مجموعه این درمان ها پاسخگو نبود پزشک داروهای دیگری تجویز خواهد کرد.
2. سولفونیل اوره ها: این داروها به بدن کمک می کند انسولین بیشتری ترشح کند. از جمله این داروها می توان به گلی بوراید، گلی پیزاید و گلیمپیراید اشاره کرد. عوارض جانبی احتمالی پایین آمدن قند خون و اضافه وزن است.
3. مگلیتیناید ها: این داروها مثل سولفونیل اوره ها با تحریک پانکراس برای ترشح انسولین کار می کنند اما سریع تر عمل می کنند و اثر آنها در بدن کوتاه تر است. همچنین خطر پایین آوردن قند خون را نیز به همراه دارند اما این خطر از سولفونیل اوره ها کمتر است.
4. تیازولیدین دیون ها: این دارو مانند متفورمین بافت های بدن را به انسولین حساس تر می کند. این دسته دارویی موجب افزایش وزن و دیگر عارضه های جانبی شدیدتر مثلا افزایش خطر نارسایی قلبی و شکستگی می شود. به علت این خطرات این داروها عموما اولین انتخاب درمانی نیستند. روزیگلیتازون و پیوگلیتازون نمونه هایی از تیازولیدین دیون ها هستند.
5. مهار کننده های DPP-4: این داروها به کاهش قند خون کمک می کند اما تاثیر کمتری دارد. این داروها باعث افزایش وزن نمی شوند. نمونه های این داروها سیتاگلیپتین، ساکساگلیپتین و لیناگلیپتین می باشند.
6. گیرنده های آنتاگونیست GLP-1: این داروها هضم را کند تر می کنند و به پایین آمدن قند خون (نه به اندازه سولفونیل اوره ها) کمک می کنند. مصرف این داروها اغلب با کاهش وزن همراه است. این دسته از داروها به تنهایی تجویز نمی شوند. اگزناتاید و لیراگلوتاید نمونه هایی از گیرنده های آنتاگونیست GLP-1 هستند. عوارض جانبی محتمل آنها تهوع و افزایش خطر پانکراتیت است.
7. مهار کننده های SGLT2: این داروها جدید ترین داروهای بازار هستند. این داروها با ممانعت کلیه از جذب دوباره قند خون کار می کنند. در عوض قند از طریق ادرار تخلیه می شود. نمونه هایی از این داروها کاناگلیفلوزین و داپاگلیفلوزین می باشند. عوارض جانبی آنها عفونت های مخمری و عفونت دستگاه ادراری، افزایش ادرار و کاهش فشار خون می باشد.

درمان با انسولین

• انسولین گلولیزین
• انسولین لیسپرو
• انسولین آسپارت
• انسولین گلارژین
• انسولین دتمیر
• انسولین ایزوفان

جراحی باریاتریک

بارداری

علائم بروز مشکل

• قند خون بالا (هایپرگلیسمی): قند خون می تواند به دلایل متعددی بالا رود. از آن جمله می توان به خوردن زیاد، بیمار بودن یا عدم مصرف داروهای پایین آورنده گلوکز اشاره کرد. اغلب اوقات باید قند خون خود را بررسی کنید و مراقب علائم و نشانه های قند خون بالا (تکرر ادرار، تشنگی مضاعف، خشکی دهان، تاری دید، خستگی و تهوع) باشید. اگر دچار هایپرگلیسمی هستید نیاز به پیروی از برنامه غذایی خاص، دارو یا هر دو خواهید داشت.
• سندرم هیپر اسمولار هیپرگلیسمیک غیر کتونی (HHNS): علائم و نشانه های این عارضه تهدید کننده زندگی به صورت قند بالای 600 میلی گرم بر دسی لیتر (33.3 میلی مول بر لیتر)، خشکی دهان، تشنگی شدید، تب بالای 38 درجه سانتیگراد، خواب آلودگی، گیجی، نابینایی، توهم و تیرگی ادرار بروز می کنند. ممکن است با بررسی های معمولی قند خون روزانه نتوانید چنین میزان قند خونی را بخوانید و فقط علامت زیاد (high) را مشاهده کنید.
• سندرم HHNS به دلیل بالا رفتن شدید قند خون پدید می آید که خون را غلیظ و شربتی می کند. این عارضه در سالمندان مبتلا به دیابت نوع دو شایع تر است و معمولا با یک عفونت یا بیماری آغاز می شود. سندرم HHNS معمولا ظرف چند روز یا چند هفته به وجود می آید. اگر علائم و نشانه های این عارضه را مشاهده کردید با پزشک تماس بگیرید و به دنبال فوریت های پزشکی باشید.
• افزایش کتون در ادرار (کتو اسیدوز دیابتی): اگر سلول های بدن فرد تشنه انرژی باشند، بدن چربی ها را می شکند. در این حالت اسید های سمی به نام کتون ها آزاد می شوند. علائمی چون تشنگی یا خشکی شدید دهان، تکرر ادرار، استفراغ، تنگی نفس، خستگی و بوی میوه در نفس را جدی بگیرید. می توانید کیت های آزمایش کتون در داروخانه ها را خریداری نموده و وجود کتون اضافی در ادرار را بررسی نمایید. اگر دارای کتون اضافی در ادرار بودید به سرعت با پزشک تماس بگیرید یا به دنبال مراقبت های پزشکی باشید. این عارضه در مبتلایان به دیابت نوع یک شایع تر است اما گاهی در دیابت نوع دو نیز دیده می شود.
• قند خون پایین (هیپوگلیسمی): اگر قند خون به زیر محدوده هدف افت کرد، این عارضه با نام قند خون پایین (هیپوگلیسمی) شناخته می شود. علت افت قند خون متعدد است. از آن جمله می توان به نخوردن یکی از وعده های غذایی، خوردن سهوی دارو بیش از حد معمول یا انجام فعالیت های فیزیکی بیش از حد اشاره کرد. اگر دارو های پایین آورنده قند خون مصرف می کنید که باعث ترشح انسولین می شود یا اگر انسولین مصرف می کنید، احتمال ابتلا به عارضه افت قند خون در شما بیشتر است.

سبک زندگی و درمان خانگی

• معاینات سالانه جسمی داشته باشید و برنامه منظم معاینه چشمی بریزید: چکاپ دیابت ربطی به معاینات سالانه ندارد. در معاینات سالانه پزشک هر عارضه ای را که توسط دیابت ایجاد شده را بررسی نموده و به درمان آن می پردازد. چشم پزشک نیز علائم احتمالی صدمات شبکیه، آب مروارید و آب سیاه را کنترل می کند.
• دیگران را از بیماری خود مطلع کنید: دستبند یا گردنبند مخصوص دیابت داشته باشید.
• واکسیناسیون خود را تمدید کنید: قند خون بالا سیستم ایمنی را تضعیف می کند. سالانه واکسن آنفولانزا بزنید و در صورت تجویز پزشک واکسن ذات الریه بزنید. واکسن هپاتیت B در صورتی که قبلا نزده اید و در رده سنی 19 تا 59 قرار دارید و مبتلا به دیابت یک یا دو هستید. مراکز سلامت توصیه می کنند به محض اینکه متوجه ابتلا به دیابت شدید واکسیناسیون را انجام دهید. در سالمندان 60 سال به بالا که مبتلا به دیابت هستند و واکسن دریافت نکردند، دریافت واکسن منوط به اجازه پزشک است.
• از دندان های خود مراقبت کنید: دیابت احتمال عفونت دهان و دندان را بالا می برد. مسواک زدن حداقل دو بار در روز و نخ دندان یک بار در روز و معاینات منظم دندانی از جمله راه های پیشگیری از مشکلات دندانی است. اگر دچار خون ریزی، تورم یا قرمزی لثه هستید با دندانپزشک ملاقات کنید.
• به پا های خود توجه ویژه داشته باشید: روزانه پا های خود را با آب ولرم بشویید. آن را به طور کامل، خصوصا بین انگشتان پا را خشک نمایید و با لوسیون مرطوب نگه دارید.نسبت به تاول، زخم، بریدگی، قرمزی و تورم هشیار باشید و اگر زخمی بهبود نیافت به پزشک مراجعه کنید.
• کلسترول و فشار خون خود را تحت کنترل در بیاورید: خوردن غذا های سالم و حفظ فعالیت های جسمی و مصرف دارو در صورت نیاز، از جمله راه های کنترل کلسترول و فشار خون است.
• سیگار و مصرف تنباکو را طبق راهنمایی پزشک ترک کنید: سیگار احتمال ابتلا به عارضه های ناشی از دیابت را بالا می برد.
• الکل مصرف نکنید: مصرف الکل می تواند باعث بالا رفتن یا پایین آمدن شدید قند خون شود.

طب جایگزین

1. تشنگی فراوان
2. تکرر ادرار
3. عصبی و بی‌حوصله بودن
4. اختلال در بینایی
5. بی‌حسی و یا مورمور شدن انگشتان
6. ایجاد زخم و دیر بهبود یافتن زخم‌ها

هر حاملگی با اندکی خطر همراه است. حدس زده می گردد که قریب ۹۸ تا ۹۹ درصد حاملگی ها در خانمهای غیر دیابتی با موفقیت به پایان می رسد. مطالعات تازه نشان می دهند که حاملگی در خانمهای دیابتی که قند خونشان از همان آغاز حاملگی بخوبی کنترل شده باشد با همان میزان شانس موفقیت همراه است. نکته اساسی اینکه قند خون بایستی از همان ابتدای حاملگی بخوبی کنترل شود.

طول مدت یک حاملگی طبیعی حدود ۴۰ هفته است که از اولین روز آخرین قاعدگی پیش از حاملگی آغاز می گردد، لذا قبل از اینکه حامله بودن یک خانم محرز شود ممکن است حدود ۶ تا ۷ هفته از آغاز حاملگی وی قبل باشد. در این مرحله معمولا جنین در داخل رحم مادر نزدیک به یک سانتی متر طول داشته و حدود ۱۰۰۰۰ بار بزرگتر از اندازه تخمک در زمان آغاز عمل لقاح است.

مرحله ای که در طی آن جوانه های اولیه مغز، دستگاه عصبی مغز، نخاع و روده ها تشکیل و جوانه های اولیه باز و پدیدار گشته اند. مراحل اولیه تشکیل چشم ها و گوش ها پشت سر گذاشته شده و قلب جنین نیز تشکیل و در حال تپیدن است، بنابراین اهمیت کنترل خوب و جدی قند خون از قبل از آغاز حاملگی به سادگی قابل فهم است.

● دیابت چه اثری بر روی بچه خواهد داشت؟
دیابت خوب کنترل شده اثرات سو چندانی به روی بچه ندارد، لیکن خطر هنگامی متوجه بچه است که قند خون مادر به خوبی کنترل نشود و کتونها نیز برائ مدت زمان طولانی در خون وی وجوأ داشته باشند.

هر دو وضعیت فوق می توانند سلامت، رشد و نمو و حتی حیلت بچه را در داخل رحم مادر به مخاطره ّیندازند. به همین سبب است که شما باید اهمیت کنترل بهینه قند خونتان را در یابید و دیابت خود را از همان ابتدای حاملگی کنترل نمایید.