دارو

توضیحات:

متوترکسات در درمان کارسينوم پستان، سر و گردن، ريه، تومور تروفولاستيک، لوسمي لنفوستيک حاد، لوسمي مننژيال، لنفوم هاي غير هوچکينب، ميکوزفونگوئيد، استئوسارکوما، پسوريازيس و آرتريت روماتوئيد به کار مي رود. همچنين در درمان کارسينوم گردن رحم، تخمدان، مثانه، کليه، پروستات وبيضه، لوسمي ميلوسيتيک حاد، ميلوم مولتيپل، آرتريت ناشي از پسوريازيس و درماتوميوزيت نيز مصرف شده است.

نحوه مصرف:

این دارو به صورت قرص های خوراکی و هفته‌ای یک بار تجویز می‌شود. معمولا به بیماران گفته می‌شود که این دارو باید همراه با غذا یا بعد از غذا مصرف شود، قرص باید به صورت کامل بلعیده شده و جویده نشود. این دارو ممکن است بصورت آمپول هم تجویز شود. برای مقادیر بالاتر از ۱۵ میلی گرم در هفته ، و برای کاهش عوارض جانبی، ممکن است از نوع تزریقی متوترکسات استفاده شود، که میتوان هم زیرجلدی وهم درعضله تزریق کرد، که تاثیر آن تفاوتی با نوع خوراکی ندارد. مقدار دارو طبق نظر پزشک تعیین می‌شود. اما معمولا این دارو به مقدار کم شروع می‌شود. مثلاً ۷.۵ میلی‌گرم هفتگی (۳ قرص ۲.۵ میلی‌گرمی) که می‌توان ۳ قرص را یک جا و در یک وعده یا در سه نوبت در طی ۲۴ ساعت مصرف کرد. در صورت نیاز و با نظر پزشک مقدار داروی مصرفی اضافه می‌شود. این دارو ضد‌درد نیست ، بنابراین اگر همزمان داروی ضد روماتیسمی دیگر مصرف می‌کنید بایستی آن را ادامه بدهید مگر آنکه پزشک معالج، دستور دیگری داده باشد. معمولا همراه این دارو، از سایر دارو‌های مؤثر بر سیر بیماری نیز استفاده می‌شود. چه مدت طول می‌کشد تا دارو اثر کند متوترکسات فوری اثر نمی‌کند. بطور متوسط حدود ۶ هفته طول می‌کشد تا اثرات دارو ظاهر شود، اما این مدت می‌تواند بین ۳ تا ۱۲ هفته متغیر باشد.تجربه های زیادی در مورد بی خطر بودن مصرف طولانی مدت دارو وجود دارد، و لذا درمان با متوترکسات معمولا برای مدت طولانی تا زمانیکه عوارض ایجاد نشده باشد،ادامه مییابد. اگردرمان بامتوترکسات بعد ازچند هفته قطع شود،احتمال عود علائم بیماری وجود خواهد داشت.مصرف متوترکسات درصبح ناشتا یا آخرشب و بامعده خالی جذب آنرا زیاد می کند، ازطرفی مصرف دارو همراه باغذا (شام) باعث کاهش تهوع میشود. برخی بیماران این دارو را با معده خالی بهتر تحمل می کنند و برخی با معده پر مصرف می کنند. الزاما نباید معده بیماران قبل از مصرف دارو پر باشد.

عارضه‌های جانبی:

زخم و خونريزي گوارشي، اسهال، پرفوراسيون گوارشي ( ممکن است کشنده باشد) ، کاهش گلبول هاي سفيد خون، عفونت هاي باکترياي يا سپتي سمي، کاهش پلاکت هاي خون، استئوماتيت، زخم، ژنژيويت، فارنژيت، کاهش اشتها، تهوع و استفراغ از عوارض جانبي مهم و نسبتاً شايع متوترکسات مي باشند.

نکات:

1- احتمال بروز و شدت عوارض جانبي، به خصوص مسموميت کبد، به فواصل زماني و طول مصرف دارو بستگي دارد. 2- در تزريق دارو از راه غلاف طناب نخاعي، مقادير زيادي متوترکسات وارد جريان خون مي شود و در بيماراني که به طورسيستميک نيز دارو دريافت مي کنند براي جلوگيري از سميت، تنظيم مجدد مقدار مصرف سيستميک توصيه مي شود. 3- تعداد لکوسيت ها و پلاکت ها 10-7 روز بعد از تجويز دارو به حداقل مي رسد و 7 روز بعد به ميزان طبيعي بر مي گردد. 4- در بيماران مبتلا به آسيت، انسداد مجراي گوارش، وجود ترشحات جنب يا صفاق و عيب کار کليه مکن است با مقادير بيشتر و يا مدت زمان مصرف طولاني تر لکوورين لازم باشد، توصيه مي شود طول مدت مصرف لکوورين بر اساس غلظت پلاسمايي متوترکسات تعيين گردد. 5- در درمان پسوريازيس، زماني که پاسخ باليني مطلوب به دست آمد توصيه مي شود که مقادير دارو تدريجاً کاهش داده شود و زمان استراحت ( قطع مصرف دارو ) به حداکثر زماني که پاسخ مناسب را ايجاد کند، افزايش يابد.

دوزینگ:

خوراکي : بزرگسالان : در درمان کوريو کارسينوما،کوريوادنوم تخريبي و مول هيداتيفرم از راه عضلاني mg/day30-15 به مدت 5 روز تزريق مي شود که 5-3 بار به فاصله 2-1 هفته تکرار مي شود. در لوسمي حاد لنفوسيتيک مقدار اوليه mg/m²/day همراه با پردنيزولون يا ساير داروهاي ضد سرطان به کار مي رود. مقدار مصرف نگهدارنده mg/m30 در هفته مي باشد. در لنفوم بورکيت به ميزان mg/m²/day25-10 به مدت 8-4 روز به کار مي?رود ک??هر 10?7 روز تکرار مي ش??. در لن – فوسارکوما م – يزانmg/kg/day2/5-0/625 به کار مي رود. در ميکوزفونگوئيد mg/day10-2/5 براي هفته ها يا ماهها مصرف مي شود. در پسوديازيس يا آرتريت روماتوئيد يا آرتريت ناشي از پسوريازيس ابتدا 5-5/2 ميلي گرم هر 12 ساعت براي سه نوبت يک بار در هفته، سپس به ميزان حداکثر 20-5/2 ميلي گرم در هفته افزايش مي يابد. يا ابتدا 10 ميلي گرم يک بار در هفته که حداکثر تا 25 ميلي گرم در هفته بر حسب نياز افزايش مي يابد. به دليل حساسيت به دارو و تفاوت هاي فردي پيشنهاد شده مقدار مصرف اوليه تست در کمترين ميزان داده شود. کودکان : به عنوان ضد نئوپلاسم mg/m² 40-20 يک بار در هفته مصرف مي شود. تزريقي: بزرگسالان: در لوسمي مننژيال از راه غلاف طناب نخاعي ابتدا 12 ميلي گرم هر 5-2 روز تا زماني که شمارش سلول هاي مايع مغزي- نخاعي به حد طبيعي برسد، تزريق مي شود. به عنوان پيشگيري 12 ميلي گرم در فواصلي که از طريق پاسخ باليني به دست مي آيد مصرف مي شود. در کوريوکارسينوما، کوريوادنوم تخريبي يا مول هيداتيفرم از راه عضلاني mg/day30-15 به مدت 5 روز که 5-3 مرتبه هر 2-1 هفته تکرار مي شود، در لوسمي حاد لنفوسيتيک ابتدا mg/m²/day 3/3 از راه عضلاني همراه با پردينوزولون يا ساير داروهاي ضد سرطان به کار مي رود. مقدار مصرف نگهدارنده از راه عضلاني mg/m²30 در هفته يا از راه وريدي mg/kg 2/5 هر 14 روز مي باشد. در ميکوزوفونگوئيد از راه عضلاني 50 ميلي گرم يک بار در هفته يا 25 ميلي گرم دو بار در هفته يا 25 ميلي گرم دو بار در هقته به کار مي رود. در پسوريازيس يا آرتريت روماتوئيد از راه عضلاني يا وريدي 10 ميلي گرم يک بار در هفته که بر حسب نياز تا 25 ميلي گرم افزايش مي يابد. کودکان : در لوسمي مننژيال در کودکان زير يک سال از طريق تزريق داخل نخاعي 6 ميلي گرم، کودکان يک ساله 8 ميلي گرم، کودکان 2 ساله 10 ميلي گرم، کودکان 3 ساله يا بيشتر 12 ميلي گرم، هر 5-2 روز به کار مي رود تا شمارش سلولي مايع مغزي نخاعي به حد طبيعي باز گردد. به عنوان ضد نئوپلاسم mg/m240-20 از راه عضلاني يک بار در هفته بکار مي رود. به طور کلي توصيه شده اولين تزريق لکوورين 42-24 ساعت پس از انفوزيون مقادير زياد متوترکسات ( يا طي يک ساعت پس از مصرف مقادير بيش از حد آن ) صورت گيرد. مقدار مصرف لکوورين بايد به اندازه اي باشد که غلظت خوني آن مساوي يا بيشتر از مقادير خوني متوترکسات باشد. مدت زمان تجويز لکوورين بسته به مقدار مصرف متوترکسات و غلظت هاي پلاسمايي حاصل از آن متغير است.

نوع دارو:

Injection : 2.5 mg – 1000 mg Tablet : 2.5 mg